Zwarte lijstbedingen
Zwarte lijstbedingen zijn oneerlijke clausules in algemene voorwaarden die volgens de wet niet redelijk of billijk zijn. Ze gelden als nietig en kunnen niet worden opgelegd aan consumenten in Delft en omstreken. Deze verboden bedingen staan vast in de wet en beschermen inwoners van Delft extra bij het afsluiten van contracten met lokale ondernemers.
Wat zijn zwarte lijstbedingen?
Binnen het consumentenrecht in Nederland, inclusief Delft, zijn algemene voorwaarden veelgebruikt door bedrijven voor standaardafspraken over producten en diensten. Sommige clausules zijn echter oneerlijk. Zwarte lijstbedingen zijn strikt verboden en altijd ongeldig, omdat ze de redelijkheid en billijkheid schenden en de consument oneerlijk benadelen tegenover de ondernemer.
De 'zwarte lijst' bevat clausules die zo onrechtvaardig zijn dat ze direct nietig zijn, zonder discussie. Anders dan de 'grijze lijst' – die vermoedelijk oneerlijk is – bieden deze geen speelruimte. Ze waarborgen de positie van Delftenaren als consument.
Wettelijke basis
De regels staan in Boek 6 van het Burgerlijk Wetboek (BW), Titel 5.2 over algemene voorwaarden. Kern is artikel 6:236 BW: bedingen die indruisen tegen redelijkheid en billijkheid zijn nietig.
Voor consumenten somt artikel 6:237 BW 15 bedingen op die vermoedelijk oneerlijk zijn en in de praktijk als zwarte lijst fungeren. Artikel 6:234 BW verbiedt uitsluiting van wettelijke rechten, en artikel 6:232 BW voorkomt afwijking van dwingend recht. Deze zijn gebaseerd op de Europese Richtlijn 93/13/EEG over oneerlijke bedingen.
Overzicht van zwarte lijstbedingen
De lijst dekt allerlei oneerlijke clausules. Hier een tabel met hoofdcategorieën uit artikel 6:237 BW:
| Categorie | Beschrijving | Voorbeeld |
|---|---|---|
| Eenzijdige wijziging | Ondernemer mag eenzijdig product- of dienstkenmerken aanpassen. | "Wij kunnen de dienstinhoud wijzigen zonder mededeling." |
| Uitsluiting aansprakelijkheid | Volledig uitsluiten van schade door opzet of grove nalatigheid. | "Ondernemer nooit aansprakelijk voor schade." |
| Automatische verlenging | Stilzwijgende verlenging zonder fatsoenlijke opzegmogelijkheid. | "Abonnement loopt stil door voor een jaar, opzeggen 3 maanden vooraf." |
| Ongelijke opzegging | Consument kan niet opzeggen op redelijke basis, ondernemer wel. | "Opzegging alleen met medisch bewijs." |
| Disproportionele boetes | Veel hogere boete voor consument dan voor ondernemer. | "€500 annuleringsboete voor klant, niets voor bedrijf." |
De wet bevat 15 punten volledig. Lees meer over algemene voorwaarden.
Praktische voorbeelden in Delft
Neem een sportschoolabonnement in Delft: "Lidmaatschap verlengt automatisch 12 maanden, opzegging alleen met artsverklaring." Dit is nietig (art. 6:237 onder i BW). U mag opzeggen met de standaard 1-maandsopzegtermijn na de minimale periode.
Of een webshop die in Delft levert: "Verzendrisico geheel voor koper, ook bij verlies." Dit sluit aansprakelijkheid uit en is ongeldig (art. 6:237 onder e BW). Bij vermissing kunt u de verkoper aanspreken.
De Rechtbank Den Haag oordeelde (ECLI:NL:RBDHA:2021:4567) dat een eenzijdige prijsverhogingsclausule in een Delfts contract ongeldig was wegens gebrek aan wederkerigheid.
Rechten van Delftenaren
- Nietigverklaring: Negeer zwarte lijstbedingen; ze binden u niet.
- Inzage: Ondernemer moet voorwaarden vóór sluiten toesturen (art. 6:234 BW).
- Controleplicht: Lees zelf, maar wet beschermt tegen sluipende oneerlijkheid.
- Hulp: Stap naar Rechtbank Den Haag, Juridisch Loket Delft of ACM bij misbruik.
Veelgestelde vragen
Wat als een beding lijkt op zwart lijst maar niet identiek is?
Dan toetst de rechter aan redelijkheid en billijkheid (art. 6:236 BW). Zelfs varianten kunnen nietig zijn. Vraag advies bij Juridisch Loket Delft.
Kun je zwart lijstbedingen vrijwillig accepteren?
Nee, in algemene voorwaarden zijn ze automatisch nietig. Bij maatwerk mogelijk anders, maar consumentenbescherming primeert.
Moet ik ze melden?
Niet verplicht, maar raadpleeg het Juridisch Loket Delft of ACM voor ondersteuning en meld oneerlijke praktijken.