Strafbare poging in Delft
Een strafbare poging betreft een onvoltooid delict waarbij concrete stappen zijn gezet richting een misdrijf. In het Nederlandse strafrecht, relevant voor Delftenaren, kan vervolging al plaatsvinden bij beginnende uitvoering, zelfs zonder afronding. Dit artikel voor inwoners van Delft beschrijft de betekenis, voorwaarden en consequenties, met aandacht voor lokale procedures bij de Rechtbank Den Haag.
Wat is een strafbare poging?
Het strafrecht onderscheidt voltooide delicten, pogingen en voorbereidende handelingen. Een strafbare poging ontstaat wanneer de uitvoering is gestart maar niet is afgerond, omdat dit een direct gevaar oplevert voor de openbare orde in Delft en omstreken.
De Hoge Raad stelt drie eisen voor strafbaarheid:
- Wederrechtelijke opzet: De intentie om het misdrijf te begaan moet aanwezig zijn.
- Start van de uitvoering: Een tastbare actie direct gericht op het delict.
- Dadelijkheidsvereiste: Voltooiing moet imminent zijn, zonder louter voorbereiding.
Dit scheidt poging van niet-strafbare voorbereiding. Meer details in ons artikel over Poging en voorbereiding.
Wettelijke grondslag
Artikel 45 Wetboek van Strafrecht (Sr) regelt: "Poging tot misdrijf wordt gestraft, indien het misdrijf door den dader niet is voltooid, met gevangenisstraf van ten hoogste de helft van de maximumstraf voor het misdrijf, tenzij de wet anders bepaalt."
Voor overtredingen geldt artikel 46 Sr, maar poging daartoe is zeldzaam strafbaar. Bij misdrijven als moord (art. 287 Sr) of diefstal (art. 310 Sr) bestaan specifieke regels. De wet beoogt preventie, ook in Delft waar diefstallen in het centrum voorkomen.
Voorwaarden voor vervolging
Alle drie de criteria moeten kloppen voor kwalificatie als strafbare poging:
- Wederrechtelijke opzet: Subjectief, bewezen via bewijs zoals getuigen in Delftse zaken.
- Begin uitvoering: Het overstijgen van voorbereiding, bijv. bij diefstal het pakken van een fiets uit een rek op de Markt.
- Dadelijkheid: Voltooiing nabij; vrijwillig stoppen biedt strafvermindering (art. 46b Sr).
Vrijwillig afzien
Artikel 46b Sr laat de rechter matigen of afzien als de dader uit eigen beweging stopt, bv. door gewetenswroeging.
Voorbeelden uit de praktijk
In Delft probeert iemand een scooter te stelen bij de TU-campus: hij knipt het slot door (uitvoeringsbegin), maar politie arriveert. Dit is poging tot diefstal.
Een ander geval: iemand richt een wapen op een passant in de binnenstad en schiet, maar het is een loos alarm (HR 12 april 2005, ECLI:NL:HR:2005:AT3689) – poging moord.
Daarentegen: een breekijzer kopen voor inbraak in de Phoenixstraat is slechts voorbereiding.
Mogelijke straffen
Maximaal helft van de straf voor het voltooid delict (art. 45 Sr), met ruimte voor matiging door de Rechtbank Den Haag.
| Delict | Max. straf voltooiing | Max. straf poging |
|---|---|---|
| Diefstal (art. 310 Sr) | 4 jaar cel | 2 jaar cel |
| Moord (art. 289 Sr) | Levenslang/30 jaar | 15 jaar |
| Dreigement (art. 285 Sr) | 2 jaar | 1 jaar |
Ook taakstraffen, voorwaarden of vergoedingen mogelijk.
Rechten en verplichtingen
Als verdachte in Delft:
- Zwijg- en advocaatrecht vanaf eerste verhoor (art. 40 Sv).
- Dossierinzage bij de Rechtbank Den Haag.
- Medewerking zonder zelfbeschuldiging.
Als slachtoffer: Aangifte bij politie Delft, schadeclaim in strafzaak (art. 51a Sv). Vraag slachtofferhulp via Gemeente Delft.
Toepassing wapeningsbeginsel: straf niet hoger dan geëist.
Veelgestelde vragen
Is elke mislukte actie een strafbare poging?
Nee, alleen bij voldane voorwaarden. Mislukking door pech blijft poging; vrijwillig afzien niet.
Wanneer is voorbereiding strafbaar?
Zeldzaam, behalve bij terrorisme (art. 130 Sr) of moord op VIP's. Zie Poging en voorbereiding.
Vervolging ondanks spijt?
Ja, behalve bewezen vrijwillig afzien (art. 46b Sr), beoordeeld door rechter.
Poging verijdeld door anderen?
Ja, poging blijft staan bij uitvoeringsbegin.
Tips voor Delftenaren
- Neem bij verdenking contact op met Juridisch Loket Delft voor gratis advies.
- Documenteer vrijwillig afzien met getuigen.
- Slachtoffers: direct aangifte bij politie Delft, vraag slachtofferdeskundige.
- Preventie: meld verdachte situaties via Gemeente Delft of buurtapp.