Stiefouderadoptie is de adoptie van een kind door de partner van een ouder. De stiefouder wordt dan de juridische ouder van het kind, naast de biologische ouder.
Wanneer stiefouderadoptie?
Stiefouderadoptie kan worden overwogen als:
- De andere biologische ouder is overleden
- De andere biologische ouder is onbekend
- De andere biologische ouder is uit de ouderlijke macht gezet
- De andere biologische ouder stemt in met adoptie
Voorwaarden
| Voorwaarde | Toelichting |
|---|
| Relatie met ouder | Getrouwd, geregistreerd partnerschap of 3+ jaar samenwonend |
| Verzorging | Minimaal 1 jaar het kind verzorgd |
| Leeftijdsverschil | Stiefouder minimaal 18 jaar ouder dan kind |
| Belang kind | Adoptie moet in belang van het kind zijn |
Toestemming
Voor stiefouderadoptie is toestemming nodig van:
- De partner (de biologische ouder)
- De andere biologische ouder (als deze gezag heeft of contact)
- Het kind vanaf 12 jaar
Vervangende toestemming
Als de andere biologische ouder geen toestemming geeft, kan de rechter vervangende toestemming geven als:
- Het kind niets meer van die ouder te verwachten heeft, of
- De weigering misbruik van het toestemmingsrecht is
Gevolgen
- Stiefouder wordt juridisch ouder
- Band met andere biologische ouder wordt verbroken
- Kind kan naam van stiefouder krijgen
- Kind wordt erfgenaam van stiefouder
- Onderhoudsplicht andere biologische ouder vervalt
Procedure
- Verzoekschrift bij rechtbank via advocaat
- Raad voor de Kinderbescherming doet onderzoek
- Zitting bij de rechter
- Rechter spreekt adoptie uit
Verliest mijn kind contact met de andere ouder na stiefouderadoptie?
Na stiefouderadoptie is er juridisch geen band meer met de andere ouder. Of er nog contact is, hangt af van afspraken. De rechter kan bij de adoptie een omgangsregeling vaststellen.
Kan de biologische ouder de adoptie tegenhouden?
Als de biologische ouder geen toestemming geeft, kan de rechter toch vervangende toestemming verlenen als dit in het belang van het kind is en de ouder het kind verwaarloost of geen contact heeft.
Verandert de naam van mijn kind automatisch?
Nee, bij de adoptie-uitspraak kan worden verzocht om naamswijziging. Het kind kan de naam van de stiefouder krijgen of een dubbele naam. De rechter beslist hierover.
## Veelgestelde vragen
**Hoe lang duurt de procedure voor stiefouderadoptie?**
De procedure duurt gemiddeld 6 tot 12 maanden. Het begint met het indienen van een verzoekschrift via een advocaat. Vervolgens doet de Raad voor de Kinderbescherming onderzoek (circa 3 maanden). Daarna volgt een zitting bij de rechter, die binnen enkele maanden een beslissing neemt. Vertraging kan optreden als de andere biologische ouder bezwaar maakt of als het onderzoek complex is.
**Wat zijn de kosten van stiefouderadoptie?**
De kosten variëren, maar reken op €1.500 tot €3.500. Dit omvat griffierechten (€300-€500), advocaatkosten (€1.000-€2.500) en eventuele kosten voor de Raad voor de Kinderbescherming. Bij een laag inkomen kun je in aanmerking komen voor gesubsidieerde rechtsbijstand (toevoeging), waardoor de kosten lager uitvallen.
**Kan mijn kind beide achternamen dragen na adoptie?**
Ja, bij de adoptie-uitspraak kun je verzoeken om een dubbele achternaam. Het kind kan bijvoorbeeld de naam van de biologische ouder én de stiefouder krijgen (bijv. 'Jansen-De Vries'). De rechter beslist hierover, waarbij het belang van het kind centraal staat. Een naamswijziging is niet automatisch en moet expliciet worden aangevraagd.
**Wat gebeurt er als de andere biologische ouder weigert toestemming te geven?**
De rechter kan vervangende toestemming geven als de weigering onredelijk is of als het kind niets meer van die ouder te verwachten heeft (bijv. bij verwaarlozing of geen contact). De Raad voor de Kinderbescherming onderzoekt dit. Als de rechter oordeelt dat adoptie in het belang van het kind is, kan de adoptie doorgaan zonder toestemming.
**Blijft de onderhoudsplicht van de andere ouder bestaan na adoptie?**
Nee, na stiefouderadoptie vervalt de onderhoudsplicht van de andere biologische ouder. De stiefouder wordt juridisch ouder en neemt deze verplichting over. Dit geldt ook voor erfrecht: het kind erft voortaan van de stiefouder, maar niet meer van de andere biologische ouder (tenzij anders geregeld in een testament).
**Kan ik als ongehuwde partner een stiefouderadoptie aanvragen?**
Ja, maar alleen als je minimaal 3 jaar samenwoont met de biologische ouder. Voor gehuwden of geregistreerde partners geldt deze eis niet. Daarnaast moet je minimaal 1 jaar het kind hebben verzorgd en moet de adoptie in het belang van het kind zijn. De procedure is verder hetzelfde als voor gehuwde stellen.
**Wat gebeurt er als mijn kind ouder is dan 12 jaar?**
Vanaf 12 jaar moet het kind zelf toestemming geven voor de adoptie. De rechter zal het kind altijd horen tijdens de zitting, ongeacht de leeftijd. Bij kinderen jonger dan 12 jaar wordt hun mening wel meegewogen, maar is geen expliciete toestemming vereist. De rechter beslist uiteindelijk of de adoptie doorgaat.
### TL;DR
Stiefouderadoptie maakt van een stiefouder een juridische ouder, waardoor de band met de andere biologische ouder verbroken wordt. Het proces duurt 6-12 maanden en vereist toestemming van de biologische ouder, het kind (vanaf 12 jaar) en een rechterlijke uitspraak. De adoptie heeft verstrekkende gevolgen voor erfrecht, onderhoudsplicht en de naam van het kind.
### Key Takeaways
- Stiefouderadoptie is alleen mogelijk als de andere biologische ouder overleden, onbekend, ontheven van gezag is of toestemming geeft (of als de rechter deze vervangt).
- De stiefouder moet minimaal 1 jaar het kind hebben verzorgd en minimaal 18 jaar ouder zijn dan het kind.
- Na adoptie vervalt de juridische band met de andere biologische ouder, inclusief onderhoudsplicht en erfrecht.
- Het kind moet vanaf 12 jaar zelf toestemming geven, en de rechter beslist altijd of de adoptie in het belang van het kind is.
- De procedure verloopt via de rechtbank en vereist een advocaat, met een onderzoek door de Raad voor de Kinderbescherming.