De rechter-commissaris (RC) is de onderzoeksrechter in strafzaken. Deze rechter houdt toezicht op het opsporingsonderzoek, beslist over dwangmiddelen en verricht onderzoekshandelingen.
Wat doet de rechter-commissaris?
De rechter-commissaris is een onafhankelijke rechter die toezicht houdt op het opsporingsonderzoek en bepaalde beslissingen neemt die een rechterlijke toets vereisen.
Taken
| Taak | Toelichting |
|---|
| Toetsen dwangmiddelen | Beslissen over voorlopige hechtenis |
| Toezicht opsporing | Controleren van opsporingsmethoden |
| Onderzoekshandelingen | Horen van getuigen, doorzoekingen |
| Machtigingen | Toestemming voor bijzondere bevoegdheden |
Voorlopige hechtenis
De belangrijkste taak is beslissen over de bewaring van verdachten.
Procedure
- Verdachte wordt voorgeleid
- Officier vordert bewaring
- Advocaat voert verweer
- RC beslist: bewaring of vrijlating
Horen van getuigen
De RC kan op verzoek van de verdediging of het OM getuigen horen.
Waarom bij de RC?
- Getuige is later mogelijk niet beschikbaar
- Waarheidsvinding vereist snelheid
- Verdediging wil getuige ondervragen
- Bedreigde of anonieme getuige
Mini-instructie
De verdediging kan een mini-instructie vragen: een onderzoek door de RC voordat de zaak op zitting komt.
Mogelijkheden
- Getuigenverhoor
- Deskundigenonderzoek
- Plaatsopneming
- Confrontatie
Machtigingen en toetsing
De RC geeft machtigingen voor bepaalde ingrijpende opsporingsbevoegdheden.
Voorbeelden
- Doorzoeking woning
- Telefoontap
- DNA-onderzoek
- Inzet bijzondere opsporingsmethoden
Positie RC
De RC is onafhankelijk van het OM en de zittingsrechter.
Kenmerken
- Onderdeel van de rechtbank
- Geen partij in het geding
- Toetst rechtmatigheid
- Beschermt rechten verdachte
Verschil met zittingsrechter
| Aspect | Rechter-commissaris | Zittingsrechter |
|---|
| Fase | Opsporingsfase | Berechtingsfase |
| Taak | Toezicht, onderzoek | Berechting, vonnis |
| Openbaarheid | Besloten | Openbaar |
Veelgestelde vragen
Wat is mijn retourrecht?
Bij online aankopen heb je 14 dagen retourrecht zonder opgaaf van reden, tenzij de wettelijke uitzonderingen gelden.
Hoe lang geldt de wettelijke garantie?
Goederen moeten minimaal 2 jaar meewerken. Defecten die binnen 6 maanden ontstaan worden verondersteld al aanwezig te zijn.
Kan ik rente eisen over schulden?
Ja, je kunt wettelijke rente eisen (momenteel ongeveer 8% per jaar) over het openstaande bedrag.
Wat kan ik doen tegen oneerlijke handelspraktijken?
Je kunt klacht indienen bij de consumentenbond, de overheid of naar de rechter gaan.
Wat is een kredietovereenkomst?
Een kredietovereenkomst regelt hoe je geld leent, wat de rente is, en hoe je dit terugbetaalt.
## Veelgestelde vragen
**Wanneer kom ik in contact met een rechter-commissaris?**
Je komt meestal in contact met een rechter-commissaris (RC) als je verdachte bent in een strafzaak en er beslissingen genomen moeten worden over dwangmiddelen, zoals voorlopige hechtenis. Ook als je advocaat een mini-instructie aanvraagt of als er getuigen gehoord moeten worden voordat de zaak voor de rechter komt, kan de RC betrokken zijn. De RC handelt vaak achter de schermen, maar speelt een cruciale rol in het waarborgen van je rechten tijdens het opsporingsonderzoek.
**Hoe verloopt een zitting bij de rechter-commissaris?**
Een zitting bij de rechter-commissaris (RC) is gesloten en niet openbaar. Je wordt voorgeleid, waarna de officier van justitie een vordering doet, bijvoorbeeld voor voorlopige hechtenis. Je advocaat kan verweer voeren. De RC stelt vragen en beslist vervolgens of je in bewaring blijft of wordt vrijgelaten. Het is belangrijk om goed voorbereid te zijn, omdat de RC ook onderzoekshandelingen kan verrichten, zoals het horen van getuigen of het beoordelen van bewijsmateriaal.
**Kan ik bezwaar maken tegen een beslissing van de rechter-commissaris?**
Ja, tegen sommige beslissingen van de rechter-commissaris (RC) kun je in hoger beroep gaan. Bijvoorbeeld tegen een beslissing tot voorlopige hechtenis kun je binnen drie dagen in hoger beroep bij de raadkamer van het gerechtshof. Je advocaat kan je hierbij helpen. Niet alle beslissingen zijn echter aanvechtbaar, zoals sommige machtigingen voor opsporingsbevoegdheden. Bespreek altijd met je advocaat wat de mogelijkheden zijn.
**Wat is het verschil tussen een rechter-commissaris en een gewone rechter?**
De rechter-commissaris (RC) houdt toezicht tijdens het opsporingsonderzoek en neemt beslissingen over dwangmiddelen, zoals voorlopige hechtenis of doorzoekingen. De gewone (zittings)rechter behandelt de zaak tijdens de openbare rechtszitting en spreekt uiteindelijk het vonnis uit. De RC werkt dus in een eerdere fase van het strafproces en handelt vaak achter gesloten deuren, terwijl de zittingsrechter in het openbaar opereert.
**Mag de rechter-commissaris mijn telefoon afluisteren of mijn huis doorzoeken?**
De rechter-commissaris (RC) geeft zelf geen machtiging voor afluisteren of doorzoeken, maar toetst wel of deze ingrijpende opsporingsbevoegdheden rechtmatig worden ingezet. De politie of het OM vraagt hiervoor toestemming aan de RC, die controleert of aan alle wettelijke voorwaarden is voldaan. Als verdachte kun je later via je advocaat de rechtmatigheid van deze maatregelen laten toetsen.
**Wat is een mini-instructie en hoe vraag ik die aan?**
Een mini-instructie is een onderzoek door de rechter-commissaris (RC) voordat de zaak op zitting komt. Je advocaat kan dit aanvragen als er bijvoorbeeld getuigen gehoord moeten worden of als er deskundigenonderzoek nodig is. Dit kan helpen om bewijs veilig te stellen of om je verdediging sterker te maken. De RC beslist of de mini-instructie wordt toegestaan. Bespreek met je advocaat of dit in jouw zaak nuttig kan zijn.
**Hoe lang kan ik in voorlopige hechtenis blijven?**
Voorlopige hechtenis kan in eerste instantie maximaal 14 dagen duren, maar kan verlengd worden tot maximaal 90 dagen (drie termijnen van 30 dagen). In uitzonderlijke gevallen, zoals bij zeer ernstige misdrijven, kan dit nog verder verlengd worden. De rechter-commissaris beslist over elke verlenging. Je advocaat kan verweer voeren tegen verlenging en eventueel in hoger beroep gaan.
### TL;DR
De rechter-commissaris (RC) is een onafhankelijke rechter die toezicht houdt op het strafrechtelijk opsporingsonderzoek. De RC beslist over dwangmiddelen zoals voorlopige hechtenis, verricht onderzoekshandelingen en geeft machtigingen voor ingrijpende opsporingsbevoegdheden. Het werk van de RC vindt plaats in een gesloten setting, voordat de zaak voor de openbare rechter komt.
### Key Takeaways
- De rechter-commissaris controleert de rechtmatigheid van het opsporingsonderzoek en beschermt de rechten van de verdachte.
- Belangrijke taken zijn het beslissen over voorlopige hechtenis, het horen van getuigen en het verlenen van machtigingen voor opsporingsbevoegdheden.
- Tegen sommige beslissingen van de rechter-commissaris kun je in hoger beroep gaan, bijvoorbeeld bij voorlopige hechtenis.
- De rechter-commissaris werkt in de opsporingsfase, terwijl de zittingsrechter de zaak in de openbare rechtszitting behandelt.
- Een mini-instructie kan door de verdediging aangevraagd worden om onderzoek te doen voordat de zaak op zitting komt.