Kinderen hebben eigen rechten die zijn vastgelegd in het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK). Deze rechten moeten worden gerespecteerd door ouders, instanties en de overheid.
Internationaal Verdrag Rechten Kind
Het IVRK is in 1989 door de Verenigde Naties aangenomen en door Nederland in 1995 geratificeerd. Het bevat fundamentele rechten voor alle kinderen tot 18 jaar.
Belangrijkste rechten
| Recht | Toelichting |
|---|
| Non-discriminatie | Alle kinderen zijn gelijk, ongeacht afkomst |
| Belang van het kind | Bij beslissingen staat het belang van het kind voorop |
| Recht op leven en ontwikkeling | Recht om gezond op te groeien |
| Recht om gehoord te worden | Kinderen mogen hun mening geven |
| Recht op beide ouders | Recht op contact met beide ouders |
| Bescherming tegen geweld | Bescherming tegen mishandeling en verwaarlozing |
| Recht op onderwijs | Toegang tot goed onderwijs |
| Recht op spel en ontspanning | Tijd voor spelen en vrijetijdsbesteding |
Hoorrecht
Kinderen hebben het recht om gehoord te worden in zaken die hen aangaan:
- Vanaf 12 jaar: rechter nodigt kind uit voor gesprek
- Jonger dan 12: rechter kan kind horen als passend
- Het kind mag een brief schrijven aan de rechter
- Het kind mag een eigen standpunt innemen
Kinderrechten in Nederland
In Nederland zijn kinderrechten ook verankerd in nationale wetgeving:
- Burgerlijk Wetboek (gezag, omgang, onderhoud)
- Jeugdwet (recht op jeugdhulp)
- Leerplichtwet (recht op onderwijs)
- Wet kinderbescherming
[Kinderombudsman](https://rechtshulpdelft.nl/encyclopedie/geen directe link (maar verwijzing naar algemene info))
De Kinderombudsman bewaakt de naleving van kinderrechten in Nederland. Kinderen en ouders kunnen bij de Kinderombudsman terecht met klachten over schending van kinderrechten.
Kan een kind zelf een procedure starten?
Kinderen van 12 jaar en ouder kunnen in sommige familierechtelijke procedures zelf een verzoek indienen, bijvoorbeeld over omgang of gezag. Voor andere procedures hebben zij een wettelijk vertegenwoordiger nodig.
Mag een kind zelf kiezen bij welke ouder het woont?
Een kind mag zijn voorkeur uitspreken en deze wordt meegewogen. De rechter beslist echter op basis van wat in het belang van het kind is. De voorkeur van het kind is belangrijk maar niet doorslaggevend.
Wat als mijn rechten als kind worden geschonden?
Je kunt hierover praten met een vertrouwenspersoon, de Kinderombudsman, of de Kindertelefoon (0800-0432). Bij ernstige situaties kan je een melding doen bij Veilig Thuis of de politie.
## Veelgestelde vragen
**Vanaf welke leeftijd mag mijn kind zelf zijn mening geven in een rechtszaak?**
Kinderen vanaf 12 jaar worden standaard uitgenodigd door de rechter om hun mening te geven in zaken die hen aangaan, zoals bij scheiding of omgangsregelingen. Jongere kinderen kunnen ook gehoord worden als de rechter dit passend vindt. Het kind mag een brief schrijven of een eigen standpunt innemen, maar de rechter beslist uiteindelijk op basis van het belang van het kind. Ouders of een advocaat kunnen helpen om het kind hierop voor te bereiden.
**Kan mijn kind zelf beslissen bij welke ouder het gaat wonen na een scheiding?**
Een kind mag zijn voorkeur uitspreken, maar de rechter beslist uiteindelijk wat in het belang van het kind is. Vanaf 12 jaar wordt de mening van het kind zwaarder meegewogen, maar het is niet doorslaggevend. De rechter kijkt naar factoren zoals stabiliteit, veiligheid en de relatie met beide ouders. Het is belangrijk dat het kind zijn gevoelens kan delen, bijvoorbeeld via een gesprek met de rechter of een brief.
**Wat kan ik doen als mijn kind mishandeld of verwaarloosd wordt?**
Bij vermoeden van mishandeling of verwaarlozing kun je direct contact opnemen met Veilig Thuis (0800-2000) voor advies en hulp. Je kunt ook een melding doen bij de politie of de Kinderombudsman inschakelen. Voor kinderen zelf is de Kindertelefoon (0800-0432) een laagdrempelige optie om te praten. In acute situaties bel je 112. De overheid en hulpverleners zijn verplicht om het kind te beschermen.
**Mag een school weigeren om mijn kind in te schrijven vanwege een handicap of afkomst?**
Nee, scholen mogen kinderen niet weigeren op basis van afkomst, handicap, religie of andere discriminerende gronden. Dit recht op non-discriminatie is vastgelegd in het IVRK en Nederlandse wetgeving. Als je kind wordt geweigerd, kun je een klacht indienen bij de school, het schoolbestuur of de onderwijsinspectie. Ook de Kinderombudsman of het College voor de Rechten van de Mens kan hierbij helpen.
**Hoe kan mijn kind zijn rechten laten gelden als het niet naar school wil?**
Kinderen hebben recht op onderwijs, maar ook op een veilige en respectvolle schoolomgeving. Als je kind weigert naar school te gaan, is het belangrijk om eerst te achterhalen waarom (bijv. pesten, angst of motivatieproblemen). Praat met de school over mogelijke oplossingen. Bij structurele problemen kun je hulp inschakelen via de leerplichtambtenaar of jeugdhulp. Het kind mag ook zelf zijn zorgen delen met de Kinderombudsman.
**Wat doet de Kinderombudsman precies en hoe kan ik hem inschakelen?**
De Kinderombudsman onderzoekt klachten over schendingen van kinderrechten en adviseert overheden en instanties. Kinderen en ouders kunnen gratis een klacht indienen als ze vinden dat een kinderrecht niet wordt nageleefd, bijvoorbeeld bij problemen met jeugdhulp, onderwijs of omgangsregelingen. Je kunt contact opnemen via de website, telefoon of een online formulier. De Kinderombudsman kan bemiddelen of een onderzoek starten.
**Mogen ouders het kind verbieden om met een van de ouders om te gaan na een scheiding?**
Nee, tenzij er zwaarwegende redenen zijn (bijv. geweld of misbruik). Het kind heeft recht op contact met beide ouders, tenzij dit tegen het belang van het kind ingaat. Als een ouder de omgang blokkeert, kan de andere ouder via de rechter een omgangsregeling afdwingen. Het kind mag hierbij zijn mening geven. Bij ernstige conflicten kan een mediator of jeugdhulpverlener worden ingeschakeld.
### TL;DR
Kinderen hebben eigen rechten, vastgelegd in het IVRK en Nederlandse wetgeving, zoals het recht op bescherming, onderwijs en gehoord worden. Ouders, scholen en de overheid moeten deze rechten respecteren. Bij schendingen kunnen kinderen of ouders terecht bij instanties zoals de Kinderombudsman of Veilig Thuis.
### Key Takeaways
- Alle kinderen tot 18 jaar hebben fundamentele rechten, zoals non-discriminatie, bescherming tegen geweld en recht op onderwijs.
- Kinderen vanaf 12 jaar mogen hun mening geven in rechtszaken, maar de rechter beslist op basis van het belang van het kind.
- Bij schending van kinderrechten kun je terecht bij de Kinderombudsman, Veilig Thuis of de Kindertelefoon.
- Scholen en instanties mogen kinderen niet weigeren of discrimineren op basis van afkomst, handicap of andere gronden.
- Ouders mogen de omgang met de andere ouder niet blokkeren, tenzij dit in het belang van het kind is.