Niet alleen voltooide delicten zijn strafbaar. Ook de poging tot een misdrijf en soms zelfs de voorbereiding kunnen worden bestraft. De wet stelt wel specifieke eisen aan beide vormen.
Poging (art. 45 Sr)
Poging tot misdrijf is strafbaar wanneer het voornemen van de dader zich door een begin van uitvoering heeft geopenbaard.
Vereisten voor strafbare poging
| Vereiste | Betekenis |
|---|
| Voornemen | Opzet op het voltooien van het misdrijf |
| Begin van uitvoering | Gedragingen die naar hun uiterlijke verschijningsvorm gericht zijn op voltooiing |
| Niet-voltooiing | Het misdrijf is niet voltooid |
Begin van uitvoering
Wanneer is sprake van een begin van uitvoering?
- Inbreker die raam forceert maar wordt betrapt
- Iemand die met mes op slachtoffer afloopt maar wordt tegengehouden
- Overvaller die bank binnengaat met bivakmuts maar vlucht
Strafmaat bij poging
De maximumstraf voor poging is het maximum van het voltooide delict minus een derde.
| Delict | Maximum voltooid | Maximum poging |
|---|
| Doodslag | 15 jaar | 10 jaar |
| Diefstal | 4 jaar | 2 jaar 8 maanden |
| Moord | Levenslang/30 jaar | 20 jaar |
Vrijwillige terugtred
Als de dader vrijwillig terugkomt op zijn voornemen, is er geen strafbare poging.
Vereisten
- Vrijwillig (niet door externe omstandigheden gedwongen)
- Voordat het delict is voltooid
- De dader moet zelf de voltooiing hebben voorkomen
Voorbeelden
- Wel vrijwillig: inbreker die berouw krijgt en weggaat
- Niet vrijwillig: inbreker die vlucht omdat alarm afgaat
Ondeugdelijke poging
Soms is voltooiing van het delict objectief onmogelijk.
Absoluut vs. relatief ondeugdelijk
| Type | Betekenis | Strafbaar? |
|---|
| Absoluut ondeugdelijk | Nooit mogelijk geweest | Nee |
| Relatief ondeugdelijk | In dit geval niet mogelijk | Ja |
Voorbeelden
- Absoluut: iemand "doodschieten" met speelgoedpistool (niet strafbaar)
- Relatief: schieten op lege bed, denkend dat slachtoffer erin ligt (wel strafbaar)
Voorbereiding (art. 46 Sr)
Voor zeer ernstige misdrijven is ook de voorbereiding strafbaar.
Vereisten
- Misdrijf waarop 8 jaar of meer staat
- Opzettelijk voorwerpen, stoffen, informatie of gelden voorhanden hebben
- Bestemd tot het begaan van dat misdrijf
Strafmaat voorbereiding
Maximum: helft van het maximum voor het voltooide delict (max. 15 jaar).
Verschil poging en voorbereiding
| Aspect | Poging | Voorbereiding |
|---|
| Fase | Begin van uitvoering | Voorbereidingshandelingen |
| Strafbaar bij | Alle misdrijven | Alleen misdrijven ≥8 jaar |
| Strafmaat | Max. -1/3 | Max. -1/2 |
Veelgestelde vragen
Wat is mijn retourrecht?
Bij online aankopen heb je 14 dagen retourrecht zonder opgaaf van reden, tenzij de wettelijke uitzonderingen gelden.
Hoe lang geldt de wettelijke garantie?
Goederen moeten minimaal 2 jaar meewerken. Defecten die binnen 6 maanden ontstaan worden verondersteld al aanwezig te zijn.
Kan ik rente eisen over schulden?
Ja, je kunt wettelijke rente eisen (momenteel ongeveer 8% per jaar) over het openstaande bedrag.
Wat kan ik doen tegen oneerlijke handelspraktijken?
Je kunt klacht indienen bij de consumentenbond, de overheid of naar de rechter gaan.
Wat is een kredietovereenkomst?
Een kredietovereenkomst regelt hoe je geld leent, wat de rente is, en hoe je dit terugbetaalt.
## Veelgestelde vragen
**Wanneer is een poging tot een misdrijf strafbaar?**
Een poging is strafbaar als de dader het voornemen had om het misdrijf te plegen en daar al een begin van uitvoering aan heeft gegeven. Dit betekent dat de dader handelingen heeft verricht die direct gericht zijn op het voltooien van het delict, zoals inbreken of een mes trekken. Het misdrijf mag echter niet voltooid zijn. Bijvoorbeeld: als iemand een raam forceert om in te breken maar wordt betrapt, is dit een strafbare poging.
**Wat is het verschil tussen een poging en voorbereiding?**
Een poging betreft handelingen die al een begin van uitvoering van het misdrijf vormen, zoals het trekken van een wapen. Voorbereiding gaat hieraan vooraf en is alleen strafbaar bij ernstige misdrijven (met een maximumstraf van 8 jaar of meer). Voorbeelden van voorbereiding zijn het aanschaffen van wapens of het verzamelen van informatie met het oog op een misdrijf. Voorbereiding wordt minder zwaar bestraft dan een poging.
**Wanneer is er sprake van vrijwillige terugtred en wat zijn de gevolgen?**
Vrijwillige terugtred houdt in dat de dader uit eigen wil afziet van het voltooien van het misdrijf, voordat het delict is voltooid. Bijvoorbeeld: een inbreker krijgt berouw en vertrekt zonder iets mee te nemen. In dat geval is er geen strafbare poging. De terugtred moet wel echt vrijwillig zijn; als de dader wordt gestoord door bijvoorbeeld een alarm, geldt dit niet als vrijwillige terugtred.
**Is een ondeugdelijke poging strafbaar?**
Een ondeugdelijke poging is alleen strafbaar als deze relatief ondeugdelijk is. Dit betekent dat het misdrijf in deze specifieke situatie niet kon slagen, maar onder andere omstandigheden wel mogelijk was geweest. Bijvoorbeeld: schieten op een leeg bed in de veronderstelling dat het slachtoffer erin ligt. Een absoluut ondeugdelijke poging, zoals schieten met een speelgoedpistool, is niet strafbaar.
**Hoe hoog is de straf voor een poging tot misdrijf?**
De maximale straf voor een poging is een derde minder dan de maximale straf voor het voltooide delict. Bijvoorbeeld: de maximale straf voor doodslag is 15 jaar, dus de maximale straf voor een poging tot doodslag is 10 jaar. Voor diefstal (maximaal 4 jaar) is de maximale straf voor een poging 2 jaar en 8 maanden. Levenslang wordt omgezet naar 20 jaar.
**Welke misdrijven vallen onder strafbare voorbereiding?**
Alleen misdrijven waarop een maximumstraf van 8 jaar of meer staat, kunnen leiden tot strafbare voorbereiding. Dit zijn vaak ernstige misdrijven zoals moord, terroristische misdrijven of zware drugshandel. De voorbereiding moet bestaan uit het opzettelijk voorhanden hebben van voorwerpen, stoffen, informatie of gelden die bestemd zijn voor het plegen van het misdrijf.
**Wat kan ik doen als ik word beschuldigd van een poging tot misdrijf?**
Als je wordt beschuldigd van een poging tot misdrijf, is het verstandig om direct juridische bijstand in te schakelen. Een advocaat kan beoordelen of aan alle vereisten voor een strafbare poging is voldaan, zoals het begin van uitvoering en het opzet. Ook kan worden onderzocht of er sprake is van vrijwillige terugtred of een ondeugdelijke poging, wat mogelijk tot vrijspraak kan leiden.
### TL;DR
Poging tot een misdrijf is strafbaar als er een begin van uitvoering is, maar het delict niet voltooid wordt. Voorbereiding is alleen strafbaar bij ernstige misdrijven (8 jaar of meer). Vrijwillige terugtred kan leiden tot straffeloosheid, en ondeugdelijke pogingen zijn soms wel en soms niet strafbaar, afhankelijk van de omstandigheden.
### Key Takeaways
- Poging tot misdrijf vereist opzet, een begin van uitvoering en niet-voltooiing van het delict.
- Vrijwillige terugtred (vóór voltooiing) maakt de poging niet strafbaar.
- Ondeugdelijke pogingen zijn alleen strafbaar als ze relatief ondeugdelijk zijn (bijv. schieten op een leeg bed).
- Voorbereiding is alleen strafbaar bij misdrijven met een maximumstraf van 8 jaar of meer.
- De straf voor poging is een derde lager dan voor het voltooide delict; voor voorbereiding is dit de helft.