Wanneer iemand overlijdt door een ongeval of fout van een ander, hebben nabestaanden recht op schadevergoeding. De wet kent specifieke regels voor overlijdensschade en definieert wie als nabestaande geldt.
Wettelijk kader
Het recht op schadevergoeding bij overlijden is geregeld in artikel 6:108 BW. Dit artikel bepaalt welke nabestaanden welke schade kunnen claimen.
Wie zijn nabestaanden?
| Relatie | Aanspraak | Bijzonderheden |
|---|
| Echtgenoot/partner | Ja | Geregistreerd partnerschap gelijkgesteld |
| Minderjarige kinderen | Ja | Tot 18 jaar of zolang onderhoudsplichtig |
| Andere kinderen | Beperkt | Als overledene in levensonderhoud voorzag |
| Ouders | Beperkt | Als overledene bijdroeg aan onderhoud |
| Samenwonende partner | Ja, onder voorwaarden | Gezamenlijke huishouding vereist |
Schadeposten bij overlijden
De wet onderscheidt verschillende schadeposten die nabestaanden kunnen vorderen.
1. Gederfd levensonderhoud
Berekening gederfde inkomsten
Nabestaanden die financieel afhankelijk waren van de overledene kunnen het gemiste levensonderhoud claimen:
- Weduwe/weduwnaar: gemist inkomen minus eigen inkomen, tot pensionering of hertrouwen
- Kinderen: kosten opvoeding en onderhoud tot 18-21 jaar
- Berekening: netto gezinsinkomen, vaste lasten, consumptief bestedingspatroon
2. Kosten van lijkbezorging
Vergoebare begrafeniskosten
Redelijke kosten van uitvaart worden vergoed:
- Begrafenis of crematie
- Rouwkaarten en advertenties
- Grafmonument of urn
- Koffietafel na uitvaart
- Bloemen en rouwkleding
Let op: buitensporige kosten worden niet volledig vergoed.
3. Affectieschade
Smartengeld voor nabestaanden
Sinds 1 januari 2019 hebben nabestaanden recht op vergoeding van affectieschade (artikel 6:108 lid 3 BW). Dit is smartengeld voor het verdriet door het verlies.
| Relatie | Bedrag (2024) |
|---|
| Echtgenoot/partner | €17.500 - €20.000 |
| Minderjarig kind | €17.500 - €20.000 |
| Meerderjarig thuiswonend kind | €17.500 - €20.000 |
| Meerderjarig uitwonend kind | €15.000 - €17.500 |
| Ouder | €17.500 - €20.000 |
| Broer/zus | Niet standaard, soms wel |
Bij een misdrijf of grove schuld liggen de bedragen hoger.
4. Zorgschade en huishoudelijke hulp
Als de overledene mantelzorg verleende of huishoudelijke taken verrichtte, kan de waarde hiervan worden geclaimd.
Shockschade
Los van de wettelijke overlijdensschade kunnen nabestaanden shockschade vorderen als zij geestelijk letsel hebben opgelopen.
Voorwaarden shockschade
- Directe confrontatie met het ongeval of de gevolgen
- Aantoonbaar geestelijk letsel (bijv. PTSS)
- Nauwe affectieve relatie met overledene
- Causaal verband tussen confrontatie en geestelijk letsel
Procedure overlijdensschade
De afwikkeling van overlijdensschade verloopt in verschillende fasen.
Stappen
- Aansprakelijkstelling: schriftelijk de veroorzaker/verzekeraar aansprakelijk stellen
- Vaststelling aansprakelijkheid: onderzoek naar toedracht en aansprakelijkheid
- Inventarisatie schade: alle schadeposten in kaart brengen
- Berekening schade: rekenkundige onderbouwing inkomensverlies
- Onderhandeling: gesprekken over hoogte schadevergoeding
- Regeling: vaststellingsovereenkomst of procedure
Voorschotten
Nabestaanden kunnen voorschotten vragen voor acute financiële nood.
Typen voorschotten
| Type | Waarvoor | Hoogte |
|---|
| Begrafeniskostenvoorschot | Uitvaart betalen | €5.000 - €15.000 |
| Levensonderhoudvoorschot | Lopende kosten | Maandelijks bedrag |
| Algemeen voorschot | Diverse kosten | Afhankelijk van situatie |
Tips voor nabestaanden
- Schakel direct gespecialiseerde juridische hulp in
- Bewaar alle financiële administratie van de overledene
- Vraag voorschotten aan voor acute kosten
- Documenteer uw eigen schade en verdriet
- Neem de tijd voor de verwerking, de zaak kan wachten
- Wees alert op verjaringstermijnen (5 jaar)
## Veelgestelde vragen
**Wie kan er allemaal een schadevergoeding claimen na het overlijden van een naaste?**
Nabestaanden die volgens artikel 6:108 BW recht hebben op schadevergoeding zijn: de echtgenoot/geregistreerde partner, minderjarige kinderen (tot 18 jaar of zolang onderhoudsplichtig), andere kinderen als de overledene in hun levensonderhoud voorzag, ouders bij financiële afhankelijkheid, en samenwonende partners mits er een gezamenlijke huishouding was. Broers/zussen hebben meestal geen standaardrecht, tenzij er sprake is van bijzondere omstandigheden.
**Hoe wordt het gederfde levensonderhoud berekend voor nabestaanden?**
Het gederfde levensonderhoud wordt berekend op basis van het netto gezinsinkomen, vaste lasten en het consumptief bestedingspatroon. Voor een weduwe/weduwnaar geldt: gemist inkomen minus eigen inkomen, tot aan pensionering of hertrouwen. Voor kinderen gaat het om kosten voor opvoeding en onderhoud tot 18-21 jaar. Een gespecialiseerd letselschadeadvocaat kan helpen bij een nauwkeurige berekening.
**Wat valt er onder affectieschade en hoeveel kan ik hiervoor krijgen?**
Affectieschade is smartengeld voor het verdriet door het verlies van een naaste. Sinds 2019 hebben nabestaanden hier recht op. De bedragen variëren: €17.500 - €20.000 voor echtgenoten/partners, minderjarige kinderen en ouders. Meerderjarige uitwonende kinderen krijgen €15.000 - €17.500. Bij misdrijven of grove schuld kunnen de bedragen hoger uitvallen. Broers/zussen hebben meestal geen standaardrecht op affectieschade.
**Kan ik voorschotten krijgen voor de begrafeniskosten of andere acute uitgaven?**
Ja, nabestaanden kunnen voorschotten aanvragen voor acute financiële nood. Er zijn drie typen voorschotten: begrafeniskostenvoorschot (€5.000 - €15.000), levensonderhoudvoorschot (maandelijks bedrag voor lopende kosten) en een algemeen voorschot (afhankelijk van de situatie). Neem contact op met de aansprakelijke partij of verzekeraar om deze voorschotten aan te vragen.
**Wat is shockschade en onder welke voorwaarden kan ik dit claimen?**
Shockschade is een vergoeding voor geestelijk letsel dat nabestaanden oplopen door directe confrontatie met het ongeval of de gevolgen. Voorwaarden zijn: aantoonbaar geestelijk letsel (bijv. PTSS), een nauwe affectieve relatie met de overledene, en een causaal verband tussen de confrontatie en het letsel. Dit is een aparte vordering naast de wettelijke overlijdensschade.
**Hoe lang duurt het voordat ik een schadevergoeding ontvang?**
De duur van de procedure hangt af van de complexiteit van de zaak en de bereidwilligheid van de aansprakelijke partij. Gemiddeld duurt het enkele maanden tot een jaar voordat alle schadeposten zijn geïnventariseerd, berekend en onderhandeld. Voorschotten kunnen vaak sneller worden geregeld. Schakel een letselschadeadvocaat in om het proces te versnellen en te zorgen voor een eerlijke afwikkeling.
**Wat moet ik doen als de verzekeraar van de veroorzaker mijn claim afwijst?**
Als de verzekeraar uw claim afwijst, kunt u eerst een bezwaarschrift indienen met onderbouwing van uw standpunt. Schakel direct een gespecialiseerde letselschadeadvocaat in om uw belangen te behartigen. Zij kunnen de aansprakelijkheid en schade opnieuw beoordelen, onderhandelingen voeren, en indien nodig een gerechtelijke procedure starten. Let op de verjaringstermijn van 5 jaar.
### TL;DR
Nabestaanden hebben recht op schadevergoeding bij overlijden door een ongeval of fout van een ander, waaronder gederfd levensonderhoud, begrafeniskosten, affectieschade en shockschade. De wet bepaalt wie als nabestaande geldt en welke schadeposten vergoed kunnen worden. Het proces verloopt via aansprakelijkstelling, schade-inventarisatie en onderhandeling, waarbij voorschotten mogelijk zijn voor acute kosten.
### Key Takeaways
- Nabestaanden zoals echtgenoten, partners, kinderen en ouders kunnen schadevergoeding claimen volgens artikel 6:108 BW.
- Schadeposten omvatten gederfd levensonderhoud, begrafeniskosten, affectieschade (€15.000 - €20.000) en zorgschade.
- Voorschotten voor begrafeniskosten en levensonderhoud kunnen snel worden aangevraagd bij acute financiële nood.
- Shockschade kan apart geclaimd worden bij aantoonbaar geestelijk letsel door directe confrontatie met het ongeval.
- Schakel direct een gespecialiseerde letselschadeadvocaat in en let op de verjaringstermijn van 5 jaar.