Ouderlijk gezag

Ouderlijk gezag omvat het recht en de plicht om een minderjarig kind te verzorgen en op te voeden. Het gezag bepaalt wie beslissingen mag nemen over belangrijke zaken in het leven van het kind.

Wat houdt ouderlijk gezag in?

Ouderlijk gezag omvat drie hoofdelementen:

• Verzorging en opvoeding: Dagelijkse zorg voor het kind
• Wettelijke vertegenwoordiging: Handelen namens het kind bij officiële zaken
• Beheer van vermogen: Beheren van bezittingen van het kind

Beslissingen onder gezag

Categorie	Voorbeelden
Onderwijs	Schoolkeuze, overstappen, bijles
Medisch	Behandelingen, vaccinaties, operaties
Woonplaats	Verhuizing, bij wie kind woont
Religie	Religieuze opvoeding, rituelen
Financieel	Bankrekening, erfenis, verzekering
Paspoort/ID	Aanvragen reisdocumenten

Wie heeft gezag?

Automatisch gezag hebben:

• De moeder (altijd, tenzij ontzet)
• De gehuwde of geregistreerde vader
• De vader die het kind heeft erkend én gezag heeft aangevraagd

Duur gezag

Ouderlijk gezag duurt tot:

• Het kind 18 jaar wordt
• Het kind meerderjarig verklaard wordt door de rechter
• Het gezag wordt beëindigd door de rechter

Gezag vs. omgang

Gezag en omgang zijn verschillende begrippen:

Gezag	Omgang
Juridische beslissingsmacht	Recht op contact met kind
Kan bij één of twee ouders liggen	Recht van elke ouder
Vereist voor grote beslissingen	Onafhankelijk van gezag

Kan een ouder zonder gezag toch belangrijke beslissingen nemen?

Een ouder zonder gezag kan geen juridische beslissingen nemen over het kind. Wel heeft deze ouder recht op informatie over het kind en recht op omgang. Bij dagelijks contact neemt deze ouder praktische beslissingen, maar grote beslissingen (school, medisch) zijn voorbehouden aan de gezaghebbende ouder.

Wat als ouders het oneens zijn over een beslissing?

Bij gezamenlijk gezag moeten beide ouders het eens zijn over belangrijke beslissingen. Lukt dit niet, dan kan de rechter worden gevraagd om een beslissing te nemen. Dit heet 'vervangende toestemming'.

Kan iemand anders dan de ouders gezag krijgen?

Ja, de rechter kan het gezag toekennen aan een ander, bijvoorbeeld een voogd. Dit gebeurt als beide ouders zijn overleden, het gezag is beëindigd, of als dit in het belang van het kind is.

## Veelgestelde vragen **Hoe kan ik als ongehuwde vader ouderlijk gezag krijgen?** Als ongehuwde vader moet je eerst je kind erkennen bij de gemeente. Daarna kun je gezamenlijk met de moeder een verzoek indienen bij de rechtbank voor gezamenlijk gezag. Als de moeder weigert mee te werken, kun je alleen een verzoek doen voor eenhoofdig gezag. De rechter beslist dan of dit in het belang van het kind is. Het proces duurt meestal enkele maanden. **Wat gebeurt er met het ouderlijk gezag als we gaan scheiden?** Bij een scheiding blijft het gezamenlijk gezag in principe bestaan, tenzij één van de ouders een verzoek indient om het gezag te wijzigen. De rechter kan dan beslissen om het gezag aan één ouder toe te wijzen als dit beter is voor het kind. Tijdens de scheidingsprocedure kun je afspraken maken over de verdeling van de zorg- en opvoedingstaken. **Kan ik het gezag van de andere ouder laten beëindigen?** Ja, maar dit is alleen mogelijk als er zwaarwegende redenen zijn, zoals verwaarlozing, mishandeling of verslaving. Je moet een verzoek indienen bij de rechtbank en bewijzen dat het kind ernstig nadeel ondervindt van het huidige gezag. De rechter zal altijd het belang van het kind vooropstellen. Advies van een advocaat is sterk aan te raden. **Mag ik zonder toestemming van de andere ouder met mijn kind verhuizen?** Bij gezamenlijk gezag heb je toestemming nodig van de andere ouder voor een verhuizing die de zorgregeling ingrijpend wijzigt. Dit geldt vooral bij verhuizing naar het buitenland of een andere regio. Zonder toestemming kun je een verzoek indienen bij de rechter voor vervangende toestemming. Bij eenhoofdig gezag mag je wel zelf beslissen, maar de andere ouder kan bezwaar maken. **Hoe regel ik het gezag als mijn partner is overleden?** Als de overleden partner het enige gezag had, krijg je automatisch het eenhoofdig gezag. Hadden jullie gezamenlijk gezag, dan behoud je dit. Bij twijfel kun je een uittreksel uit het gezagsregister opvragen bij de rechtbank. Als je geen gezag had, kun je dit alsnog aanvragen. In complexe situaties is het verstandig om juridisch advies in te winnen. **Wat zijn mijn rechten als ik geen gezag heb maar wel omgangsrecht?** Zonder gezag heb je recht op informatie over belangrijke zaken in het leven van je kind, zoals schoolprestaties en gezondheid. Je mag praktische beslissingen nemen tijdens de omgang, maar geen juridische beslissingen. Je kunt ook geen officiële documenten namens het kind ondertekenen. Bij geschillen kun je de rechter vragen om je rechten te verduidelijken of uit te breiden. **Kan ik het gezag delen met iemand anders dan de andere ouder?** Nee, ouderlijk gezag kan alleen gedeeld worden met de andere juridische ouder. Wel kun je als gezaghebbende ouder een voogdijregeling treffen voor het geval je zelf komt te overlijden. In uitzonderlijke situaties kan de rechter besluiten dat een derde (bijvoorbeeld een familielid) het gezag krijgt, maar dit gebeurt alleen als beide ouders uitgeschakeld zijn. ### TL;DR Ouderlijk gezag geeft ouders het recht en de plicht om hun minderjarige kind te verzorgen, op te voeden en juridisch te vertegenwoordigen. Het duurt tot het kind 18 wordt en kan bij één of beide ouders liggen. Bij scheiding blijft gezamenlijk gezag meestal bestaan, tenzij de rechter anders beslist. Belangrijke beslissingen vereisen toestemming van alle gezaghebbende ouders. ### Key Takeaways - Ouderlijk gezag omvat verzorging, opvoeding, wettelijke vertegenwoordiging en vermogensbeheer van het kind tot 18 jaar - Gehuwde ouders hebben automatisch gezamenlijk gezag; ongehuwde vaders moeten gezag aanvragen bij de rechtbank - Bij scheiding blijft gezamenlijk gezag in stand, tenzij de rechter anders beslist in het belang van het kind - Belangrijke beslissingen (zoals medische behandelingen of verhuizing) vereisen toestemming van alle gezaghebbende ouders - Een ouder zonder gezag heeft recht op omgang en informatie, maar kan geen juridische beslissingen nemen