Oplichting is het bewegen van iemand tot afgifte van geld of goederen door middel van bedrog. Fraude is een verzamelnaam voor allerlei vormen van bedrog met financieel gewin.
Oplichting (art. 326 Sr)
Oplichting is het met een bedrieglijk middel bewegen van iemand tot afgifte van een goed, het verlenen van een dienst of het aangaan van een schuld.
Oplichtingsmiddelen
- Aannemen van een valse naam of hoedanigheid
- Listige kunstgrepen
- Samenweefsel van verdichtsels
Strafmaat
Maximum: 4 jaar gevangenisstraf of geldboete 5e categorie
Vormen van fraude
| Type | Artikel | Maximum |
|---|
| Oplichting | 326 Sr | 4 jaar |
| Flessentrekkerij | 326a Sr | 3 maanden |
| Verzekeringsfraude | 326 Sr | 4 jaar |
| Belastingfraude | AWR | 6 jaar |
| Uitkeringsfraude | Bijzondere wetten | Variabel |
| Valsheid in geschrift | 225 Sr | 6 jaar |
Internetfraude
Online oplichting komt veel voor en wordt stevig aangepakt.
Voorbeelden
- Marktplaatsfraude (niet leveren na betaling)
- Phishing (valse e-mails om gegevens te ontfutselen)
- Identiteitsfraude
- Cryptocurrency-scams
- Romance scams
Witwassen (art. 420bis Sr)
Het verbergen van de criminele herkomst van geld of goederen.
Strafmaat
- Opzettelijk witwassen: max. 6 jaar
- Gewoontewitwassen: max. 8 jaar
- Schuldwitwassen: max. 2 jaar
Veelgestelde vragen
Wat is mijn retourrecht?
Bij online aankopen heb je 14 dagen retourrecht zonder opgaaf van reden, tenzij de wettelijke uitzonderingen gelden.
Hoe lang geldt de wettelijke garantie?
Goederen moeten minimaal 2 jaar meewerken. Defecten die binnen 6 maanden ontstaan worden verondersteld al aanwezig te zijn.
Kan ik rente eisen over schulden?
Ja, je kunt wettelijke rente eisen (momenteel ongeveer 8% per jaar) over het openstaande bedrag.
Wat kan ik doen tegen oneerlijke handelspraktijken?
Je kunt klacht indienen bij de consumentenbond, de overheid of naar de rechter gaan.
Wat is een kredietovereenkomst?
Een kredietovereenkomst regelt hoe je geld leent, wat de rente is, en hoe je dit terugbetaalt.
## Veelgestelde vragen
**Hoe herken ik een oplichtingspoging?**
Oplichting herken je vaak aan onrealistische aanbiedingen, dringende verzoeken om geld of persoonlijke gegevens, en onbekende afzenders. Let op spelfouten in e-mails, valse websites die er officieel uitzien, en druk om snel te handelen. Controleer altijd de betrouwbaarheid van de afzender via onafhankelijke bronnen. Bij twijfel: niet reageren en geen gegevens delen. Meld verdachte situaties bij de Fraudehelpdesk of politie.
**Wat moet ik doen als ik slachtoffer ben van fraude?**
Doe direct aangifte bij de politie, ook online via www.politie.nl. Verzamel alle bewijsmateriaal zoals e-mails, bonnetjes en bankafschriften. Neem contact op met je bank om betalingen te blokkeren en vraag om een terugboeking bij onterechte afschrijvingen. Meld de fraude bij de Fraudehelpdesk en eventueel bij de Autoriteit Persoonsgegevens als je gegevens zijn misbruikt. Overweeg juridisch advies bij grote schade.
**Is phishing strafbaar en wat zijn de gevolgen voor de dader?**
Ja, phishing is strafbaar als vorm van oplichting (art. 326 Sr) of computervredebreuk (art. 138ab Sr). Daders riskeren maximaal 4 jaar gevangenisstraf of een geldboete van de 5e categorie (tot €90.000). Bij grootschalige phishing of identiteitsfraude kunnen de straffen hoger uitvallen. Ook witwassen van phishing-opbrengsten is strafbaar met maximaal 6 jaar cel.
**Kan ik mijn geld terugkrijgen na een oplichting via Marktplaats?**
Dit is lastig maar niet onmogelijk. Probeer eerst zelf contact op te nemen met de verkoper. Bij betaling via iDEAL kun je binnen 180 dagen een terugboekingsverzoek indienen bij je bank. Marktplaats biedt geen garantie, maar je kunt de oplichting melden via hun platform. Doe altijd aangifte bij de politie en overweeg een civiele procedure als het bedrag groot genoeg is.
**Wat is het verschil tussen oplichting en witwassen?**
Oplichting is het direct verkrijgen van geld of goederen door bedrog (bijv. nepwebsites of valse facturen). Witwassen is het verbergen van de criminele herkomst van geld of goederen, bijvoorbeeld door het geld via meerdere rekeningen te sluizen of te investeren in legale bedrijven. Witwassen is vaak een vervolgstap na oplichting of andere misdrijven en wordt zwaarder bestraft (tot 8 jaar cel).
**Hoe kan ik mezelf beschermen tegen internetfraude?**
Gebruik sterke, unieke wachtwoorden en tweestapsverificatie. Controleer altijd het webadres (https en slotje) en wees sceptisch bij ongevraagde berichten. Deel nooit persoonlijke of financiële gegevens via e-mail of telefoon. Installeer antivirussoftware en houd je apparaten up-to-date. Gebruik betaalmethoden met bescherming zoals creditcards of PayPal bij online aankopen. Vertrouw op je gevoel: bij twijfel, niet klikken of betalen.
**Wat zijn de straffen voor belastingfraude en uitkeringsfraude?**
Belastingfraude (art. 69 AWR) kan leiden tot maximaal 6 jaar gevangenisstraf of een geldboete tot €90.000. Uitkeringsfraude valt onder verschillende wetten en de straffen variëren. Vaak moet het onterecht ontvangen bedrag worden terugbetaald met boetes en rente. Bij opzet kan er ook een gevangenisstraf volgen. Daarnaast kun je een uitkeringsverbod krijgen en moet je soms de kosten van het onderzoek vergoeden.
### TL;DR
Oplichting en fraude omvatten bedrog met financieel gewin, zoals valse verkoop, phishing of witwassen. Strafbaar gesteld met maximaal 8 jaar cel. Bescherm jezelf door alert te zijn op verdachte situaties en direct aangifte te doen bij slachtofferschap. Banken en instanties kunnen soms helpen bij terugvordering van geld, maar voorkomen is beter dan genezen.
### Key Takeaways
- Oplichting (art. 326 Sr) is strafbaar met maximaal 4 jaar cel of een boete tot €90.000
- Witwassen (art. 420bis Sr) kan tot 8 jaar gevangenisstraf opleveren bij gewoontewitwassen
- Internetfraude zoals phishing en Marktplaatsfraude komt veel voor en wordt actief vervolgd
- Doe altijd aangifte bij de politie en meld fraude bij relevante instanties zoals de Fraudehelpdesk
- Bescherm jezelf door kritisch te zijn, gegevens te beveiligen en betaalmethoden met bescherming te gebruiken