Onrechtmatige overheidsdaad

Als de overheid onrechtmatig handelt en je daardoor schade lijdt, kun je schadevergoeding eisen. Dit heet de onrechtmatige overheidsdaad.

Wat is onrechtmatige overheidsdaad?

Een onrechtmatige overheidsdaad is een handeling van de overheid die:

• In strijd is met een wettelijke plicht
• Inbreuk maakt op een recht
• In strijd is met de maatschappelijke zorgvuldigheid

Voorbeelden

Situatie	Voorbeeld
Onrechtmatig besluit	Vergunning ten onrechte geweigerd
Feitelijk handelen	Schade door wegwerkzaamheden
Nalaten	Niet handhaven terwijl dit had gemoeten
Onjuiste informatie	Verkeerd advies door ambtenaar

Vereisten voor schadevergoeding

Voor schadevergoeding moet je aantonen:

1. Onrechtmatige daad van de overheid
2. Toerekenbaarheid (schuld of risico)
3. Schade
4. Causaal verband (de daad veroorzaakte de schade)
5. Relativiteit (de geschonden norm beschermt jouw belang)

Procedure

Schadevergoeding wegens onrechtmatige overheidsdaad kun je vorderen via:

• De bestuursrechter (bij vernietiging van een besluit)
• De civiele rechter (overige gevallen)

Veelgestelde vragen

## Veelgestelde vragen **Wanneer is een overheidsdaad onrechtmatig?** Een overheidsdaad is onrechtmatig als deze in strijd is met een wettelijke plicht, een recht schendt of niet voldoet aan de maatschappelijke zorgvuldigheid. Denk aan een ten onrechte geweigerde vergunning, schade door wegwerkzaamheden zonder waarschuwing, of het nalaten van handhaving waar dat wel had gemoeten. Het moet gaan om een handelen of nalaten dat redelijkerwijs niet van de overheid verwacht mag worden. **Kan ik schadevergoeding krijgen als de overheid een fout maakt?** Ja, maar alleen als je kunt aantonen dat de overheid onrechtmatig heeft gehandeld en dat dit jouw schade heeft veroorzaakt. Je moet bewijzen dat er sprake is van schuld of risico, dat je daadwerkelijk schade hebt geleden en dat de geschonden norm jouw belang beschermt. Bijvoorbeeld: als een gemeente verkeerd advies geeft en jij daardoor financiële schade lijdt. **Moet ik eerst naar de bestuursrechter voordat ik schadevergoeding kan claimen?** Dat hangt af van de situatie. Als het gaat om schade door een onrechtmatig besluit (zoals een geweigerde vergunning), moet dit besluit eerst door de bestuursrechter worden vernietigd. Voor andere gevallen, zoals schade door feitelijk handelen (bijv. wegwerkzaamheden), kun je direct naar de civiele rechter stappen. Raadpleeg een jurist om de juiste route te bepalen. **Wat voor schade kan ik vergoed krijgen?** Je hebt recht op vergoeding van de werkelijke schade, zowel materieel (bijv. financiële verliezen, reparatiekosten) als soms immaterieel (bijv. emotionele schade). De vergoeding moet de schade volledig dekken, maar je moet wel kunnen aantonen dat de schade direct is veroorzaakt door de onrechtmatige daad van de overheid. Bewijsstukken zoals facturen of medische rapporten zijn hierbij essentieel. **Hoe lang duurt een procedure voor schadevergoeding?** De duur van een procedure hangt af van de complexiteit van de zaak en de rechter waar je je claim indient. Een procedure bij de bestuursrechter duurt gemiddeld 6 tot 12 maanden, terwijl een civiele procedure vaak langer kan duren, soms wel 1 tot 2 jaar. Voorbereiding, bewijsgaring en eventuele hoger beroepen kunnen de duur verlengen. Een advocaat kan je helpen het proces te versnellen. **Wat kost het om schadevergoeding te claimen?** De kosten variëren en bestaan uit griffierechten (kosten voor de rechtbank), eventuele advocaatkosten en kosten voor bewijsgaring (bijv. deskundigenrapporten). Griffierechten liggen tussen de €100 en €1.000, afhankelijk van de hoogte van de claim. Als je wint, kun je de redelijke kosten vaak op de overheid verhalen. Een rechtsbijstandsverzekering kan helpen de kosten te dekken. **Wat als de overheid mijn claim afwijst?** Als de overheid je claim afwijst, kun je naar de rechter stappen. Je dient dan een dagvaarding in bij de civiele rechter of een verzoekschrift bij de bestuursrechter, afhankelijk van de situatie. Het is verstandig om een advocaat in te schakelen om je zaak te bepleiten. Als de rechter je gelijk geeft, kan de overheid alsnog verplicht worden schadevergoeding te betalen. ### TL;DR Een onrechtmatige overheidsdaad ontstaat als de overheid handelt in strijd met wettelijke plichten, rechten schendt of onzorgvuldig is. Je kunt schadevergoeding claimen als je aantoont dat de overheid onrechtmatig handelde, jou schade toebracht en er een causaal verband is. Procedures lopen via de bestuursrechter (bij besluiten) of civiele rechter (overige gevallen), met een verjaringstermijn van 5 jaar. ### Key Takeaways - Een onrechtmatige overheidsdaad kan ontstaan door handelen, nalaten of onjuiste informatie van de overheid. - Voor schadevergoeding moet je aantonen dat de overheid onrechtmatig handelde, dat je schade hebt geleden en dat er een causaal verband is. - Procedures lopen via de bestuursrechter (bij besluiten) of civiele rechter (overige gevallen), afhankelijk van de situatie. - De verjaringstermijn voor het claimen van schadevergoeding is 5 jaar na bekendwording van de schade en de aansprakelijke partij. - Zowel materiële als soms immateriële schade kan worden vergoed, mits je dit kunt bewijzen.