Schadevergoedingen bij letselschade zijn in principe onbelast, maar er zijn belangrijke nuances. Dit artikel behandelt de fiscale aspecten van letselschade-uitkeringen.
Hoofdregel: onbelast
Letselschade-uitkeringen zijn in principe vrijgesteld van inkomstenbelasting. Dit geldt voor zowel smartengeld als materiële schadevergoeding.
Reden vrijstelling
De schadevergoeding compenseert verlies en leed. Er is geen sprake van inkomen of vermogenswinst. U ontvangt wat u anders ook gehad zou hebben (bij materiële schade) of compensatie voor wat niet in geld is uit te drukken (smartengeld).
Verlies arbeidsvermogen
De vergoeding voor verlies van arbeidsvermogen vervangt gemist inkomen. Toch is deze vergoeding onbelast.
Netto-netto berekening
Bij de berekening van het verlies arbeidsvermogen wordt uitgegaan van het netto-inkomen dat u zou hebben verdiend. De schadevergoeding is dus al "netto" berekend en hoeft niet nogmaals te worden belast.
Voorbeeld
| Post | Bedrag |
|---|
| Bruto inkomensverlies per jaar | €50.000 |
| Belasting die zou zijn betaald | -€18.000 |
| Netto inkomensverlies (schadevergoeding) | €32.000 |
Vermogen en box 3
Ontvangen schadevergoeding wordt vermogen. Over dit vermogen is wel belasting verschuldigd in box 3.
Box 3-heffing
- Vermogen boven de vrijstelling wordt belast
- Vrijstelling 2024: circa €57.000 (per persoon)
- Heffing over forfaitair rendement
- Dit kan aanzienlijk zijn bij grote schadevergoedingen
Oplossingen
Periodieke uitkering
In plaats van een bedrag ineens kan een periodieke uitkering worden afgesproken. Dit voorkomt dat een groot vermogen in box 3 valt, maar heeft ook nadelen (afhankelijkheid van betalende partij).
Lijfrente
Het bedrag kan worden omgezet in een lijfrente. Dit verschuift de belastingheffing naar de toekomst en kan fiscaal voordelig zijn.
Schenk- en erfbelasting
Letselschade-uitkeringen kunnen ook relevant zijn voor schenk- en erfbelasting.
Situaties
- Schenking: als u de uitkering wegschenkt, kan schenkbelasting verschuldigd zijn
- Overlijden: de uitkering valt in de nalatenschap en is belast met erfbelasting
- Overlijdensschade: uitkering aan nabestaanden is geen inkomen, wel vermogen
Smartengeld en box 3
Ook smartengeld wordt vermogen en valt in box 3.
Bijzonderheid
Hoewel smartengeld bedoeld is als compensatie voor immaterieel leed, wordt het fiscaal gelijk behandeld als ander vermogen. Er is geen aparte vrijstelling voor smartengeld in box 3.
Aftrekbare kosten
Bepaalde kosten in verband met het letsel kunnen aftrekbaar zijn.
Specifieke zorgkosten
Niet-vergoede ziektekosten kunnen aftrekbaar zijn als specifieke zorgkosten:
- Eigen risico zorgverzekering
- Niet-vergoede medicijnen
- Reiskosten naar arts/ziekenhuis
- Dieetkosten (bij medisch voorschrift)
Let op: er gelden drempelinkomens en voorwaarden. Kosten die door de verzekeraar zijn vergoed, zijn niet aftrekbaar.
Voorschotten
Voorschotten op de schadevergoeding worden fiscaal hetzelfde behandeld als de definitieve uitkering.
Aandachtspunten
- Voorschotten zijn onbelast
- Worden wel onderdeel van vermogen
- Kunnen invloed hebben op toeslagen
Periodieke uitkeringen
Bij periodieke letselschade-uitkeringen zijn er bijzondere fiscale regels.
Kenmerken
| Aspect | Fiscale behandeling |
|---|
| Ontvangen uitkering | Onbelast (schadevergoeding) |
| Kapitalisatie | Vermogen in box 3 |
| Rendement | Belast in box 3 |
Tips
- Houd rekening met box 3-heffing over ontvangen schadevergoeding
- Overweeg periodieke uitkering of lijfrente bij grote bedragen
- Claim niet-vergoede ziektekosten als specifieke zorgkosten
- Schakel een fiscalist in bij complexe situaties
- Let op de gevolgen voor toeslagen
## Veelgestelde vragen
**Moet ik belasting betalen over mijn letselschade-uitkering?**
Nee, letselschade-uitkeringen zijn in principe onbelast. Dit geldt voor zowel smartengeld als vergoedingen voor materiële schade of verlies van arbeidsvermogen. De uitkering compenseert immers uw verlies of leed en wordt niet als inkomen beschouwd. Wel kan het bedrag belast worden in box 3 als vermogen, zodra het boven de vrijstelling (€57.000 in 2024) uitkomt. Overweeg fiscale structuren zoals een lijfrente bij grote bedragen.
**Hoe voorkom ik dat ik veel belasting moet betalen over mijn schadevergoeding?**
Om box 3-heffing te beperken, kunt u kiezen voor een periodieke uitkering in plaats van een eenmalig bedrag. Hierdoor valt niet het hele bedrag direct onder vermogensbelasting. Een andere optie is om het bedrag om te zetten in een lijfrente, waardoor de belastingheffing wordt uitgesteld. Raadpleeg een fiscalist om de beste aanpak voor uw situatie te bepalen, vooral bij grote schadevergoedingen.
**Valt smartengeld ook onder box 3-belasting?**
Ja, smartengeld wordt fiscaal behandeld als vermogen en valt dus onder box 3. Hoewel het bedoeld is als compensatie voor immaterieel leed, geldt er geen aparte vrijstelling. Als het totale vermogen (inclusief smartengeld) boven de vrijstelling van €57.000 (2024) komt, betaalt u belasting over het forfaitaire rendement. Dit kan verrassend zijn, omdat smartengeld geen 'winst' is.
**Kan ik kosten voor mijn letsel aftrekken van de belasting?**
Ja, bepaalde niet-vergoede kosten kunt u aftrekken als specifieke zorgkosten. Denk aan eigen risico, niet-vergoede medicijnen, reiskosten naar artsen of dieetkosten op medisch voorschrift. Let op: er gelden drempelinkomens en voorwaarden. Houd bonnetjes en facturen goed bij en controleer of de kosten niet al door een verzekeraar zijn vergoed, want dan zijn ze niet aftrekbaar.
**Wat gebeurt er met mijn schadevergoeding als ik overlijd?**
Als u overlijdt, valt de nog niet uitgekeerde schadevergoeding in uw nalatenschap en is erfbelasting verschuldigd. Voor nabestaanden die een uitkering ontvangen (bijv. bij overlijdensschade) geldt dat deze niet als inkomen wordt belast, maar wel als vermogen in box 3. Dit kan invloed hebben op hun vermogenspositie. Overweeg tijdig testamentair advies om fiscale gevolgen te beperken.
**Hebben voorschotten op mijn schadevergoeding fiscale gevolgen?**
Voorschotten worden fiscaal hetzelfde behandeld als de definitieve uitkering: ze zijn onbelast, maar tellen wel mee als vermogen in box 3. Dit kan gevolgen hebben voor toeslagen zoals huur- of zorgtoeslag, omdat deze afhankelijk zijn van uw vermogen. Houd er rekening mee dat een voorschot later mogelijk moet worden terugbetaald als de definitieve uitkering lager uitvalt.
**Is een periodieke uitkering fiscaal voordeliger dan een eenmalige schadevergoeding?**
Een periodieke uitkering kan fiscaal voordeliger zijn omdat niet het hele bedrag direct in box 3 valt. U betaalt alleen vermogensbelasting over het gekapitaliseerde bedrag (de contante waarde). Wel bent u afhankelijk van de betalende partij en loopt u risico als deze failliet gaat. Vergelijk de opties zorgvuldig en laat u adviseren door een fiscalist.
### TL;DR
Letselschade-uitkeringen zijn onbelast, maar kunnen wel leiden tot box 3-heffing als vermogen. Grote bedragen kunnen fiscaal voordelig worden gestructureerd via periodieke uitkeringen of lijfrentes. Niet-vergoede zorgkosten zijn vaak aftrekbaar, en voorschotten hebben dezelfde fiscale behandeling als de definitieve uitkering.
### Key Takeaways
- Letselschade-uitkeringen (smartengeld, materiële schade, verlies arbeidsvermogen) zijn onbelast, maar tellen wel mee als vermogen in box 3 boven de vrijstelling (€57.000 in 2024).
- Overweeg periodieke uitkeringen of lijfrentes bij grote schadevergoedingen om box 3-heffing te beperken of uit te stellen.
- Niet-vergoede zorgkosten (eigen risico, medicijnen, reiskosten) kunnen aftrekbaar zijn als specifieke zorgkosten, mits aan voorwaarden wordt voldaan.
- Voorschotten zijn onbelast maar tellen mee als vermogen en kunnen toeslagen beïnvloeden; bij overlijden valt de uitkering in de nalatenschap (erfbelasting).
- Raadpleeg een fiscalist bij complexe situaties, zoals grote bedragen of combinaties met andere inkomens/vermogens.