Immateriële schadevergoeding van de overheid

Naast materiële schade kun je ook immateriële schadevergoeding (smartengeld) krijgen van de overheid. Dit is vergoeding voor psychisch leed.

Wat is immateriële schade?

Immateriële schade is schade die niet direct in geld is uit te drukken:

• Psychisch leed en spanning
• Aantasting van eer of goede naam
• Geestelijk letsel
• Verlies van levensvreugde

Wanneer immateriële schadevergoeding?

Je hebt recht op immateriële schadevergoeding bij:

• Lichamelijk letsel
• Aantasting in de persoon
• Aantasting van de nagedachtenis van een overledene
• Bij ernstige inbreuken op grondrechten

Voorbeelden in het bestuursrecht

Situatie	Vergoeding
Onterechte vrijheidsbeneming	€ 80-105 per dag
Overschrijding redelijke termijn	€ 500 per half jaar
Privacy-inbreuk	Afhankelijk van ernst
Ernstig falen overheid	Afhankelijk van gevolgen

Redelijke termijn

Een veelvoorkomende grond voor immateriële schadevergoeding is overschrijding van de redelijke termijn. De procedure mag niet te lang duren:

• Bezwaar + beroep: maximaal 2 jaar
• Met hoger beroep: maximaal 4 jaar
• Vergoeding: € 500 per half jaar overschrijding

Veelgestelde vragen

## Veelgestelde vragen **Hoe weet ik of ik recht heb op immateriële schadevergoeding van de overheid?** Je hebt recht op immateriële schadevergoeding als de overheid jou ernstig onrecht heeft aangedaan, zoals onterechte vrijheidsbeneming, overschrijding van de redelijke termijn in een procedure, of een ernstige inbreuk op je grondrechten. Denk aan psychisch leed, aantasting van je goede naam of geestelijk letsel. Bij twijfel kun je juridisch advies inwinnen om te beoordelen of jouw situatie in aanmerking komt. **Wat moet ik doen om immateriële schadevergoeding aan te vragen?** Je kunt immateriële schadevergoeding aanvragen via de bestuursrechter als onderdeel van een lopende procedure, bijvoorbeeld bij een bezwaar of beroep. Als er geen lopende zaak is, kun je terecht bij de civiele rechter. Verzamel bewijs zoals medische rapporten, getuigenverklaringen of documenten die de inbreuk aantonen. Een advocaat kan je helpen met de juiste procedure en formulering van je eis. **Hoe lang duurt het voordat ik een uitspraak krijg over mijn schadevergoeding?** De duur hangt af van de complexiteit van je zaak en de rechterlijke instantie. Bij de bestuursrechter kan het enkele maanden tot een jaar duren. Bij de civiele rechter kan het langer duren, soms wel anderhalf jaar of meer. Als de overheid de redelijke termijn overschrijdt, kun je hiervoor juist een vergoeding krijgen. Vraag je advocaat om een realistische inschatting. **Kan ik immateriële schadevergoeding krijgen als ik geen lichamelijk letsel heb?** Ja, immateriële schadevergoeding is niet alleen voor lichamelijk letsel. Je kunt ook een vergoeding krijgen voor psychisch leed, aantasting van je eer of goede naam, of verlies van levensvreugde. Bijvoorbeeld bij ernstige privacy-inbreuken of onterechte vrijheidsbeneming. De ernst van de inbreuk en de gevolgen voor jou zijn hierbij doorslaggevend. **Wat gebeurt er als de overheid mijn verzoek om schadevergoeding afwijst?** Als de overheid of de rechter je verzoek afwijst, kun je in hoger beroep gaan. Dit betekent dat een hogere rechter je zaak opnieuw beoordeelt. Zorg dat je binnen de gestelde termijn (meestal zes weken) beroep aantekent. Een advocaat kan je helpen om je zaak sterker te maken en eventuele fouten in de afwijzing aan te tonen. **Hoe wordt de hoogte van de immateriële schadevergoeding bepaald?** De hoogte hangt af van de ernst van de inbreuk, de duur en de gevolgen voor jou. Bijvoorbeeld: bij onterechte vrijheidsbeneming krijg je €80-105 per dag, en bij overschrijding van de redelijke termijn €500 per half jaar. De rechter kijkt naar vergelijkbare zaken en de impact op jouw leven. Medische rapporten en andere bewijzen kunnen helpen om een hogere vergoeding te krijgen. **Kan ik immateriële schadevergoeding combineren met andere vormen van schadevergoeding?** Ja, je kunt immateriële schadevergoeding vaak combineren met materiële schadevergoeding, zoals vergoeding van kosten of gederfd inkomen. Bijvoorbeeld: als je door een fout van de overheid arbeidsongeschikt bent geraakt, kun je zowel smartengeld als vergoeding van inkomensverlies aanvragen. Bespreek met je advocaat welke vormen van schadevergoeding in jouw situatie van toepassing zijn. ### TL;DR Immateriële schadevergoeding (smartengeld) van de overheid compenseert psychisch leed, zoals bij onterechte vrijheidsbeneming of overschrijding van de redelijke termijn. Je kunt het aanvragen via de bestuurs- of civiele rechter, waarbij de hoogte afhangt van de ernst van de inbreuk. Bij afwijzing kun je in hoger beroep gaan. ### Key Takeaways - Immateriële schadevergoeding is bedoeld voor niet-financieel leed, zoals psychische schade of aantasting van eer. - Je hebt recht op vergoeding bij ernstige inbreuken door de overheid, zoals onterechte vrijheidsbeneming of overschrijding van de redelijke termijn. - De hoogte van de vergoeding varieert en wordt bepaald door de rechter op basis van de ernst en gevolgen van de inbreuk. - Je kunt schadevergoeding aanvragen via de bestuursrechter (bij lopende procedures) of de civiele rechter (bij afzonderlijke vorderingen). - Bij afwijzing van je verzoek kun je in hoger beroep gaan om alsnog een vergoeding te krijgen.