Herziening van strafzaken

Herziening is een bijzonder rechtsmiddel om een onherroepelijke veroordeling te laten herzien. Het wordt ingezet bij nieuwe feiten of omstandigheden die wijzen op een gerechtelijke dwaling.

Wat is herziening?

Herziening (artikelen 457-481 Sv) is het enige rechtsmiddel om een onherroepelijke veroordeling aan te vechten. Het is bedoeld voor gevallen waarin later blijkt dat de veroordeling waarschijnlijk onjuist was.

Gronden voor herziening

Herziening is alleen mogelijk bij:

• Novum - Een nieuw feit of omstandigheid dat de rechter niet kende
• Het novum moet het ernstige vermoeden wekken dat de rechter anders zou hebben beslist

Voorbeelden van nova

• Nieuwe DNA-technieken die onschuld aantonen
• Een getuige die later bekent te hebben gelogen
• De "echte" dader die wordt gevonden
• Nieuwe wetenschappelijke inzichten

Procedure

1. Aanvraag bij de Hoge Raad
2. De procureur-generaal onderzoekt de aanvraag
3. Eventueel nader onderzoek door ACAS (Adviescommissie Afgesloten Strafzaken)
4. De Hoge Raad beslist of herziening gegrond is
5. Bij gegrondverklaring: verwijzing naar ander gerechtshof

Wie kan herzieningsaanvraag indienen?

• De veroordeelde (via advocaat)
• De procureur-generaal bij de Hoge Raad
• Na overlijden: bepaalde familieleden

Bekende herzieningszaken

Bekende Nederlandse herzieningszaken zijn de Schiedammer Parkmoord en de Puttense Moordzaak, waarbij onschuldigen na jaren werden vrijgesproken.

Veelgestelde vragen

Wat gebeurt er als ik verdacht ben van een misdrijf?

Je hebt recht op juridische hulp, je kunt zwijgen, en de politie moet je rechten uitleggen. Verdacht zijn is niet hetzelfde als schuldig.

Hoe lang kan ik in voorarrest worden gehouden?

Maximaal 10 dagen zonder proces, daarna moet rechter voorarrest goedkeuren. Voorarrest mag niet onbeperkt duren.

Wat is het verschil tussen een misdrijf en overtreding?

Een misdrijf is ernstiger en kan met gevangenisstraf worden bestraft. Een overtreding kan met geldboete worden afgehandeld.

Heb ik recht op een advocaat?

Ja, je hebt altijd recht op juridische bijstand. Dit kan gratis zijn als je dit niet kunt betalen.

Kan ik in hoger beroep gaan?

Ja, je kunt tegen de uitspraak in beroep gaan bij het gerechtshof.

## Veelgestelde vragen **Wanneer kan ik een herzieningsverzoek indienen?** Je kunt een herzieningsverzoek indienen als er nieuwe feiten of omstandigheden (nova) zijn die tijdens de oorspronkelijke rechtszaak niet bekend waren en die ernstige twijfel doen rijzen over de juistheid van de veroordeling. Dit kan bijvoorbeeld gaan om nieuwe DNA-bewijzen, een bekentenis van de echte dader of nieuwe wetenschappelijke inzichten. Het verzoek moet worden ingediend bij de Hoge Raad via een advocaat. **Hoe lang duurt een herzieningsprocedure?** Een herzieningsprocedure kan enkele maanden tot jaren duren, afhankelijk van de complexiteit van de zaak en de noodzaak van nader onderzoek. De procureur-generaal bekijkt eerst of het verzoek gegrond is, waarna eventueel de Adviescommissie Afgesloten Strafzaken (ACAS) wordt ingeschakeld. Uiteindelijk beslist de Hoge Raad of herziening plaatsvindt. **Kan ik herziening aanvragen als ik al ben overleden?** Ja, na overlijden kunnen bepaalde familieleden (zoals echtgenoot, geregistreerd partner, ouders of kinderen) een herzieningsverzoek indienen. Dit gebeurt via een advocaat en is bedoeld om de naam van de overledene te zuiveren of om eventuele schadevergoeding voor nabestaanden te bewerkstelligen. **Wat zijn de kosten van een herzieningsverzoek?** De kosten voor een herzieningsverzoek kunnen variëren, afhankelijk van de complexiteit van de zaak en de benodigde onderzoeken. Je hebt altijd een advocaat nodig, waarvan de kosten kunnen oplopen. Als je onvoldoende financiële middelen hebt, kun je mogelijk in aanmerking komen voor gesubsidieerde rechtsbijstand (toevoeging). **Wat gebeurt er als de Hoge Raad mijn herzieningsverzoek gegrond verklaart?** Als de Hoge Raad je herzieningsverzoek gegrond verklaart, wordt de zaak doorgestuurd naar een ander gerechtshof voor een nieuwe behandeling. Dit hof beoordeelt de zaak opnieuw, waarbij rekening wordt gehouden met de nieuwe feiten of omstandigheden. Je kunt dan alsnog worden vrijgesproken, of de straf kan worden verminderd. **Kan ik schadevergoeding krijgen na een succesvolle herziening?** Ja, als je na een succesvolle herziening wordt vrijgesproken, kun je aanspraak maken op schadevergoeding voor de geleden schade, zoals verloren inkomen, immateriële schade of kosten voor juridische bijstand. Dit moet je apart aanvragen bij de overheid volgens de Wet schadevergoeding onterecht veroordeelden. **Wat is het verschil tussen hoger beroep en herziening?** Hoger beroep is een gewoon rechtsmiddel dat je kunt gebruiken als je het niet eens bent met een uitspraak, voordat deze onherroepelijk is. Herziening is een bijzonder rechtsmiddel dat je alleen kunt inzetten na een onherroepelijke veroordeling, als er nieuwe feiten of omstandigheden zijn die de veroordeling in twijfel trekken. ### TL;DR Herziening is een uitzonderlijk rechtsmiddel om een onherroepelijke veroordeling te laten herzien bij nieuwe feiten of gerechtelijke dwalingen. Het verzoek loopt via de Hoge Raad en kan leiden tot een nieuwe behandeling van de zaak. Alleen bij gegronde nova is herziening mogelijk, en het proces kan lang duren. ### Key Takeaways - Herziening is alleen mogelijk bij nieuwe feiten (nova) die ernstige twijfel doen rijzen over de veroordeling. - Het verzoek moet via een advocaat bij de Hoge Raad worden ingediend. - Zowel de veroordeelde als (na overlijden) familieleden kunnen herziening aanvragen. - Bij gegrondverklaring volgt een nieuwe behandeling door een ander gerechtshof. - Een succesvolle herziening kan leiden tot vrijspraak en recht op schadevergoeding.