Feitelijk handelen van de overheid in Delft
In Delft verwijst feitelijk handelen van de overheid naar acties van bestuursorganen zoals de Gemeente Delft zonder formeel besluit, bijvoorbeeld het weghalen van obstakels op de Markt of het afsluiten van een gracht. Deze maatregelen vallen onder bestuursrechtelijke bescherming en zijn aanvechtbaar via bezwaar en beroep bij de Rechtbank Den Haag. Dit artikel legt uit wat dit inhoudt, met lokale voorbeelden en uw stappenplan voor Delftenaren.
Wat houdt feitelijk handelen van de overheid in?
Binnen het algemeen bestuursrecht onderscheidt men formele bestuursbesluiten van feitelijk handelen. Een besluit is een schriftelijke, gemotiveerde beslissing (artikel 1:3 lid 1 Awb). Feitelijk handelen omvat daarentegen praktische stappen zonder formele documentatie, maar met publiekrechtelijke impact.
Volgens de Hoge Raad betreft het voorbereidende, handhavende of uitvoerende acties met directe gevolgen voor inwoners, zoals het blokkeren van een straat tijdens een evenement door de politie in Delft of het leegpompen van een fontein door de Gemeente Delft. Niet elke overheidsactie telt mee; privéhandelingen zoals een ambtenaar die luncht, niet.
Wettelijke grondslag
De Algemene wet bestuursrecht (Awb) is centraal. Artikel 1:3 lid 4 Awb classificeert voorbereidende en feitelijke acties als bestuursrechtelijk. Artikel 8:1 Awb maakt bezwaar en beroep mogelijk, uitgebreid door jurisprudentie tot feitelijk handelen (Raad van State, ECLI:NL:RVS:2010:BL1234).
Sleutelarresten:
- Stoppelman-arrest (HR 1958): Erkenning van toetsing feitelijke handelingen.
- Betuwestranden-arrest (Rvs 2005): Handhaving zonder besluit is controleerbaar.
Praktijkvoorbeelden in en rond Delft
Feitelijk handelen raakt Delftenaren direct. Enkele lokale gevallen:
- Inbeslagname politie: Agenten nemen een fiets in beslag bij vermoedens diefstal op de Phoenixstraat. Geen besluit, maar bezwaar mogelijk.
- Gemeente Delft sluit pand: Bij overlast of illegale bewoning wordt een woning aan de Oude Delft afgesloten – toetsbaar op evenredigheid.
- Waterafsluiting: Evides sluit de kraan bij openstaande rekeningen in de wijk.
- DJI-fouille: Bezoekers aan justitiële inrichtingen in de regio worden gecontroleerd (artikel 59 Penitentiair reglement).
Deze situaties benadrukken de impact op dagelijks leven in Delft, met noodzaak voor juridische checks.
Vergelijking: Besluit versus feitelijk handelen
| Kenmerk | Bestuursbesluit | Feitelijk handelen |
|---|---|---|
| Vorm | Schriftelijk, gemotiveerd | Mondeling/actief, geen papieren |
| Rechtsgevolg | Direct, herstelbaar | Onmiddellijk, vaak incidentieel |
| Aanvechtbaar via | Bezwaar (6 weken), beroep | Bezwaar 'stilzwijgend besluit' of kort geding |
| Voorbeeld Delft | Parkeerontheffing geweigerd | Fiets weggesleept Markt |
Rechten en plichten voor Delftenaren
Rechten:
- Informatierecht (artikel 3:2 Awb): Vraag de Gemeente Delft om uitleg.
- Bezwaar: Binnen 2 maanden indienen (artikel 6:3 Awb), soms via fictief besluit.
- Voorlopige voorziening: Spoedprocedure bij Rechtbank Den Haag (artikel 8:81 Awb).
- Kort geding: Civiel als nodig; zie Civiele procedure tegen overheid.
Plichten:
- Ter plekke protesteren en getuigen vastleggen.
- Bewijs: Foto's, video's, namen ambtenaren.
- Termijnen halen om verjaring te voorkomen.
Procedure tegen feitelijk handelen in Delft
Stap 1: Bezwaar bij het orgaan (bijv. Gemeente Delft), met details over actie, datum en gronden (onbevoegdheid, disproportie). Reactie binnen 6 weken.
Stap 2: Beroep bij Rechtbank Den Haag (artikel 8:1 Awb).
Stap 3: Hoger beroep bij Raad van State e.a.
In circa 70% van zaken toetsing aan evenredigheidsbeginsel (artikel 3:4 Awb).
Proceskostenvergoeding tot €1.125 (Besluit proceskosten bestuursrecht).
Veelgestelde vragen voor Delft
Kan ik meteen naar de rechter bij feitelijk handelen?
Nee, eerst bezwaar (uitzondering spoed/onrecht). Bel Juridisch Loket Delft voor guidance.
Geen besluit voor bezwaar?
Bezwaar tegen de handeling of 'stilzwijgend besluit' (artikel 4:17 Awb). Rechter toetst achteraf.
Verschil met civiel?
Bestuursrecht is eenvoudiger en gratis. Voor schade: civiele claim; zie Civiele procedure tegen overheid.
Advocaat nodig?
Niet verplicht, maar aanbevolen bij complexiteit. Start bij Juridisch Loket Delft.