Bij eenhoofdig gezag heeft slechts één ouder het gezag over het kind. Dit is een uitzondering op de norm van gezamenlijk gezag en wordt alleen toegewezen als dit in het belang van het kind is.
Wanneer eenhoofdig gezag?
De rechter kan eenhoofdig gezag toewijzen als:
- Communicatie tussen ouders ernstig is verstoord
- Er sprake is van huiselijk geweld of mishandeling
- Een ouder ernstig verslaafd is of psychische problemen heeft
- Een ouder het kind ernstig verwaarloost
- Het kind klem zit tussen de ouders ('klem-criterium')
Het klem-criterium
De wet bepaalt dat eenhoofdig gezag kan worden toegewezen als 'er een onaanvaardbaar risico is dat het kind klem of verloren zou raken tussen de ouders en niet te verwachten is dat hierin binnen afzienbare tijd voldoende verbetering zou komen'.
Gevolgen van eenhoofdig gezag
| Aspect | Gezaghebbende ouder | Niet-gezaghebbende ouder |
|---|
| Beslissingen | Neemt alle belangrijke beslissingen | Geen beslissingsmacht |
| Vertegenwoordiging | Vertegenwoordigt kind juridisch | Geen vertegenwoordiging |
| Omgang | Bepaalt niet alleen, kind heeft recht op omgang | Heeft recht op omgang |
| Informatie | Moet informeren | Heeft recht op informatie |
Procedure
Eenhoofdig gezag aanvragen:
- Verzoekschrift via advocaat indienen bij rechtbank
- Motiveren waarom gezamenlijk gezag niet werkt
- Raad voor de Kinderbescherming adviseert vaak
- Rechter hoort kind vanaf 12 jaar
- Rechter beslist op basis van belang van het kind
Rechten niet-gezaghebbende ouder
De ouder zonder gezag houdt recht op:
- Omgang met het kind
- Informatie over belangrijke zaken (school, gezondheid)
- Consultatie bij ingrijpende beslissingen
Betekent eenhoofdig gezag dat de andere ouder het kind niet meer ziet?
Nee, eenhoofdig gezag staat los van omgang. De ouder zonder gezag heeft nog steeds recht op omgang met het kind, tenzij de rechter dit beperkt of ontzegt. Het kind heeft ook recht op contact met beide ouders.
Kan eenhoofdig gezag worden teruggedraaid?
Ja, als de omstandigheden verbeteren kan de rechter worden gevraagd om het gezamenlijk gezag te herstellen. Dit moet in het belang van het kind zijn.
Kan ik als vader eenhoofdig gezag krijgen?
Ja, eenhoofdig gezag kan aan zowel de moeder als de vader worden toegewezen. De rechter kijkt naar wie het beste voor het kind kan zorgen en bij wie het kind het beste af is.
## Veelgestelde vragen
**Hoe vraag ik eenhoofdig gezag aan voor mijn kind?**
Je dient een verzoekschrift in via een advocaat bij de rechtbank. Hierin motiveer je waarom gezamenlijk gezag niet werkt, bijvoorbeeld door conflicten, verwaarlozing of verslaving. De Raad voor de Kinderbescherming geeft vaak advies en de rechter hoort het kind (vanaf 12 jaar). De beslissing hangt af van wat het beste is voor het kind. Bereid je goed voor met bewijsmateriaal, zoals rapporten of getuigenverklaringen.
**Kan de andere ouder mij tegenhouden om mijn kind te zien als ik geen gezag heb?**
Nee, eenhoofdig gezag betekent niet dat je geen recht hebt op omgang. De ouder zonder gezag behoudt het recht op contact met het kind, tenzij de rechter dit expliciet beperkt of ontneemt (bijvoorbeeld bij geweld of verwaarlozing). Het kind heeft ook recht op een band met beide ouders. Als de gezaghebbende ouder de omgang blokkeert, kun je de rechter inschakelen om een omgangsregeling af te dwingen.
**Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen eenhoofdig en gezamenlijk gezag?**
Bij eenhoofdig gezag neemt één ouder alle belangrijke beslissingen (zoals schoolkeuze of medische behandelingen) en vertegenwoordigt het kind juridisch. De andere ouder heeft geen beslissingsrecht, maar wel recht op informatie en omgang. Bij gezamenlijk gezag beslissen beide ouders samen. Eenhoofdig gezag wordt alleen toegekend als gezamenlijk gezag schadelijk is voor het kind, bijvoorbeeld door conflicten of verwaarlozing.
**Hoe bewijs ik dat het kind 'klem zit' tussen de ouders?**
Het klem-criterium betekent dat het kind lijdt onder de conflicten tussen de ouders, bijvoorbeeld door loyaliteitsconflicten of emotionele verwaarlozing. Bewijs kan bestaan uit rapporten van hulpverleners (zoals een kinderpsycholoog), schoolrapporten, verklaringen van getuigen of eerdere uitspraken van de rechter. De Raad voor de Kinderbescherming onderzoekt vaak of het kind daadwerkelijk klem zit en adviseert de rechter hierover.
**Kan ik eenhoofdig gezag krijgen als de andere ouder niet meewerkt aan de opvoeding?**
Ja, als de andere ouder structureel niet betrokken is bij de opvoeding (bijvoorbeeld door verwaarlozing, verslaving of gebrek aan interesse), kan de rechter eenhoofdig gezag toewijzen. Je moet dit wel aantonen, bijvoorbeeld met bewijs van gemiste afspraken, gebrek aan financiële bijdrage of rapporten van hulpverleners. De rechter kijkt altijd naar wat het beste is voor het kind.
**Wat gebeurt er als de gezaghebbende ouder overlijdt?**
Als de gezaghebbende ouder overlijdt, krijgt de andere ouder automatisch het gezag, tenzij dit niet in het belang van het kind is (bijvoorbeeld bij eerdere ontzetting uit het gezag). Als er geen andere ouder is, kan de rechter een voogd aanwijzen, zoals een familielid of een voogdij-instelling. Het is verstandig om in een testament een voogd aan te wijzen voor het kind.
**Hoe lang duurt de procedure voor eenhoofdig gezag?**
De duur van de procedure hangt af van de complexiteit van de zaak en de werklast van de rechtbank. Gemiddeld duurt het 3 tot 6 maanden, maar het kan langer duren als er veel bewijs moet worden verzameld of als de Raad voor de Kinderbescherming een onderzoek doet. Een spoedprocedure is mogelijk in urgente gevallen, zoals bij acute dreiging van geweld of verwaarlozing.
### TL;DR
Eenhoofdig gezag betekent dat één ouder alle beslissingen over het kind neemt, maar wordt alleen toegekend als gezamenlijk gezag schadelijk is voor het kind. De andere ouder behoudt recht op omgang en informatie, tenzij de rechter anders beslist. De procedure verloopt via de rechtbank en duurt gemiddeld enkele maanden.
### Key Takeaways
- Eenhoofdig gezag is een uitzondering en wordt alleen toegekend als gezamenlijk gezag niet in het belang van het kind is (bijv. door conflicten, verwaarlozing of verslaving).
- De ouder zonder gezag behoudt recht op omgang en informatie over het kind, tenzij de rechter dit beperkt.
- De procedure voor eenhoofdig gezag verloopt via de rechtbank en vereist goede motivering en bewijs.
- Het kind wordt altijd gehoord (vanaf 12 jaar) en de rechter beslist op basis van het belang van het kind.
- Eenhoofdig gezag kan later worden gewijzigd als de omstandigheden verbeteren, bijvoorbeeld door herstel van gezamenlijk gezag.