Duomoederschap betekent dat een kind twee juridische moeders heeft. Dit is mogelijk wanneer twee vrouwen een relatie hebben en samen een kind krijgen via donorinseminatie.
Wanneer duomoederschap?
Duomoederschap ontstaat automatisch als:
- Twee vrouwen getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben
- Het kind is verwekt met zaad van een onbekende donor via een erkende kliniek
- De partner van de moeder stemt in met de verwekking
Juridische positie duomoeder
| Situatie | Juridisch ouderschap |
|---|
| Getrouwd + onbekende donor (kliniek) | Automatisch beide moeders juridisch ouder |
| Getrouwd + bekende donor | Adoptie door partner nodig |
| Niet getrouwd + onbekende donor | Erkenning door partner mogelijk |
| Niet getrouwd + bekende donor | Adoptie door partner nodig |
Erkenning door duomoeder
Als de vrouwen niet getrouwd zijn, kan de partner het kind erkennen. Hiervoor gelden dezelfde regels als bij erkenning door een man:
- Toestemming van de moeder nodig
- Erkenning bij gemeente of notaris
- Kan ook voor de geboorte
Bekende donor
Bij een bekende donor is de situatie complexer:
- De bekende donor kan het kind erkennen
- Dan is adoptie door de duomoeder nodig
- Afspraken met de donor zijn belangrijk
Gezag duomoeder
De duomoeder krijgt in de meeste gevallen automatisch gezag:
- Bij huwelijk: automatisch gezamenlijk gezag
- Bij erkenning sinds 2023: automatisch gezamenlijk gezag
- Bij adoptie: automatisch gezag
Wat is het verschil tussen duomoederschap en adoptie?
Bij duomoederschap (automatisch of via erkenning) is de partner van meet af aan juridisch ouder. Bij adoptie wordt de partner pas ouder na de adoptieprocedure. Adoptie is een zwaardere procedure.
Heeft het kind later recht om te weten wie de donor is?
Bij donatie via een Nederlandse kliniek (na 2004) heeft het kind vanaf 16 jaar recht op informatie over de donor. De donor kan dan door Stichting Donorgegevens worden geïnformeerd.
Wat als de relatie eindigt?
Bij scheiding gelden dezelfde regels als bij andere ouders: gezamenlijk gezag blijft in stand, er moet een ouderschapsplan komen en alimentatie kan verschuldigd zijn.
## Veelgestelde vragen
**Hoe wordt duomoederschap automatisch vastgesteld?**
Duomoederschap ontstaat automatisch als twee vrouwen getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben, het kind verwekt is met zaad van een onbekende donor via een erkende kliniek, en de partner van de moeder heeft ingestemd met de verwekking. In dit geval worden beide vrouwen direct bij de geboorte juridisch ouder van het kind, zonder extra stappen.
**Wat moet ik doen als mijn partner en ik niet getrouwd zijn?**
Als jullie niet getrouwd zijn, kan de partner het kind erkennen bij de gemeente of een notaris. Hiervoor is toestemming van de biologische moeder nodig. Sinds 2023 krijgt de duomoeder na erkenning automatisch gezamenlijk gezag. Erkenning kan ook al voor de geboorte van het kind plaatsvinden.
**Hoe werkt het als we een bekende donor gebruiken?**
Bij een bekende donor kan de donor het kind erkennen, waardoor hij juridisch ouder wordt. De duomoeder moet dan het kind adopteren om juridisch ouder te worden. Maak duidelijke afspraken met de donor over zijn rol en rechten, bij voorkeur via een notariële overeenkomst om latere conflicten te voorkomen.
**Kan mijn kind later achterhalen wie de donor is?**
Als het kind verwekt is via een Nederlandse kliniek na 2004, heeft het vanaf 16 jaar recht op informatie over de donor. De Stichting Donorgegevens kan de donor hierover informeren. Bij een bekende donor is deze informatie direct bekend, tenzij anders is afgesproken. Bespreek dit tijdig met alle betrokkenen.
**Wat verandert er als mijn relatie met de duomoeder eindigt?**
Bij een scheiding blijft het gezamenlijk gezag in stand, net als bij heteroseksuele ouders. Jullie moeten een ouderschapsplan opstellen over zorg, opvoeding en alimentatie. De duomoeder blijft juridisch ouder en heeft dezelfde rechten en plichten als voor de scheiding, tenzij de rechter anders beslist.
**Is adoptie door de duomoeder altijd nodig?**
Nee, adoptie is alleen nodig als er een bekende donor is die het kind erkent, of als de vrouwen niet getrouwd zijn en geen erkenning hebben geregeld. In alle andere gevallen (getrouwd met onbekende donor of erkenning door de duomoeder) is adoptie niet nodig en wordt de duomoeder automatisch juridisch ouder.
**Kan ik als duomoeder ook ouderschapsverlof opnemen?**
Ja, als duomoeder heb je recht op ouderschapsverlof, net als elke andere juridische ouder. Dit geldt zowel bij automatisch duomoederschap, erkenning als adoptie. Je kunt tot 26 weken onbetaald verlof opnemen in de eerste acht jaar na de geboorte. Bespreek de verdeling van verlof met je werkgever.
### TL;DR
Duomoederschap betekent dat een kind twee juridische moeders heeft. Dit ontstaat automatisch bij een huwelijk of geregistreerd partnerschap met een onbekende donor, of via erkenning door de partner. Bij een bekende donor is adoptie nodig. Het kind heeft vanaf 16 jaar recht op donorinformatie. Bij scheiding gelden dezelfde regels als voor andere ouders.
### Key Takeaways
- Duomoederschap ontstaat automatisch bij huwelijk/geregistreerd partnerschap en gebruik van een onbekende donor via een kliniek.
- Bij een bekende donor of ongehuwde stellen is erkenning of adoptie nodig voor juridisch ouderschap van de duomoeder.
- Sinds 2023 krijgt de duomoeder automatisch gezamenlijk gezag bij erkenning, vergelijkbaar met heteroseksuele stellen.
- Het kind heeft vanaf 16 jaar recht op informatie over de donor als deze via een Nederlandse kliniek (na 2004) is verkregen.
- Bij scheiding blijven beide moeders juridisch ouder met gezamenlijk gezag, tenzij de rechter anders beslist.