Bij schade die veel consumenten raakt, kunnen belangenorganisaties collectief procederen. Denk aan de woekerpolisaffaire of dieselgate. Sinds 2020 kan ook schadevergoeding collectief worden gevorderd.
Wat zijn collectieve acties?
Een collectieve actie is een rechtszaak waarbij een organisatie namens een groep gedupeerden procedeert. Voordelen:
- Lagere kosten per persoon
- Meer macht tegenover grote bedrijven
- Efficiënter dan duizenden individuele zaken
WAMCA (sinds 2020)
De Wet Afwikkeling Massaschade in Collectieve Actie (WAMCA) maakt het mogelijk om collectief schadevergoeding te vorderen. Voorheen kon alleen een verklaring voor recht worden gevraagd.
Wie mag procederen?
Alleen belangenorganisaties die voldoen aan eisen:
- Stichting of vereniging met volledige rechtsbevoegdheid
- Opkomen voor gelijksoortige belangen
- Voldoende representatief
- Voldoende middelen en deskundigheid
Bekende voorbeelden
- Woekerpolisaffaire
- Dieselgate (sjoemelsoftware)
- Privacyschendingen door techbedrijven
- Effectenlease (aandelenlease)
Opt-out of opt-in?
Bij een WAMCA-procedure geldt opt-out: je valt automatisch onder de uitspraak tenzij je je expliciet afmeldt. Bij sommige andere procedures moet je je juist aanmelden (opt-in).
Veelgestelde vragen
Wat is mijn retourrecht?
Bij online aankopen heb je 14 dagen retourrecht zonder opgaaf van reden, tenzij de wettelijke uitzonderingen gelden.
Hoe lang geldt de wettelijke garantie?
Goederen moeten minimaal 2 jaar meewerken. Defecten die binnen 6 maanden ontstaan worden verondersteld al aanwezig te zijn.
Kan ik rente eisen over schulden?
Ja, je kunt wettelijke rente eisen (momenteel ongeveer 8% per jaar) over het openstaande bedrag.
Wat kan ik doen tegen oneerlijke handelspraktijken?
Je kunt klacht indienen bij de consumentenbond, de overheid of naar de rechter gaan.
Wat is een kredietovereenkomst?
Een kredietovereenkomst regelt hoe je geld leent, wat de rente is, en hoe je dit terugbetaalt.
## Veelgestelde vragen
**Hoe weet ik of ik onderdeel ben van een collectieve actie?**
Je wordt meestal geïnformeerd via de media, de website van de belangenorganisatie of een brief als je geregistreerd staat bij de organisatie. Bij een WAMCA-procedure (opt-out) val je automatisch onder de uitspraak als je tot de groep gedupeerden behoort, tenzij je je afmeldt. Controleer altijd of jouw zaak vergelijkbaar is met de geclaimde schade en of de organisatie representatief is voor jouw belangen.
**Wat zijn de voordelen van meedoen aan een collectieve actie?**
De grootste voordelen zijn lagere kosten per persoon, meer onderhandelingsmacht tegenover grote bedrijven en efficiëntie. Je hoeft niet zelf een dure rechtszaak te starten, en de kans op succes is vaak groter omdat de zaak door ervaren juristen wordt behandeld. Bovendien deel je het risico met anderen, wat de financiële drempel verlaagt.
**Hoe meld ik me af bij een collectieve actie (opt-out)?**
Bij een WAMCA-procedure moet je je binnen een bepaalde termijn (meestal 3-6 maanden) schriftelijk afmelden bij de rechtbank of de belangenorganisatie. Dit doe je vaak via een formulier op de website van de organisatie of per aangetekende brief. Zorg dat je de deadline haalt, anders ben je automatisch gebonden aan de uitspraak.
**Kan ik nog zelf een individuele claim indienen als ik niet meedoet aan de collectieve actie?**
Ja, als je je afmeldt (opt-out) bij de collectieve actie, behoud je het recht om zelf een individuele claim in te dienen. Let wel op: dit kan duurder en tijdrovender zijn. Overleg eventueel met een advocaat of dit in jouw situatie verstandig is, vooral als de collectieve zaak al vergevorderd is.
**Hoe lang duurt een collectieve actie gemiddeld?**
Een collectieve actie duurt vaak meerdere jaren, afhankelijk van de complexiteit van de zaak, het aantal betrokken partijen en eventuele hoger beroepen. Bijvoorbeeld, de woekerpolisaffaire duurde meer dan 10 jaar. De WAMCA is bedoeld om dit proces te versnellen, maar het blijft een langdurig traject.
**Wat gebeurt er als de collectieve actie wordt gewonnen?**
Als de collectieve actie wordt gewonnen, krijgen gedupeerden een schadevergoeding uitgekeerd. De hoogte hangt af van de uitspraak en jouw individuele schade. Soms wordt er een schadefonds opgericht waaruit betalingen worden gedaan. Je ontvangt hierover bericht van de belangenorganisatie of de rechtbank.
**Moet ik een advocaat inschakelen voor een collectieve actie?**
Nee, dat is meestal niet nodig. De belangenorganisatie regelt de juridische procedure en vertegenwoordigt de groep gedupeerden. Wel kun je een advocaat raadplegen als je twijfelt over je deelname of als je specifieke vragen hebt over jouw situatie, bijvoorbeeld bij het afmelden of het indienen van een individuele claim.
### TL;DR
Collectieve acties stellen groepen gedupeerden in staat om gezamenlijk schadevergoeding te vorderen via een belangenorganisatie. Sinds 2020 kan dit ook onder de WAMCA, waarbij je automatisch deelneemt (opt-out) tenzij je je afmeldt. Het proces is efficiënter en goedkoper dan individuele zaken, maar kan jaren duren.
### Key Takeaways
- Collectieve acties worden gevoerd door erkende belangenorganisaties (stichtingen/verenigingen) die voldoen aan strenge eisen.
- Onder de WAMCA (sinds 2020) kun je collectief schadevergoeding vorderen, niet alleen een verklaring voor recht.
- Bij opt-out procedures val je automatisch onder de uitspraak, tenzij je je tijdig afmeldt.
- Collectieve acties zijn kostenefficiënter en krachtiger dan individuele claims, maar duren vaak lang.
- Je behoudt het recht op een individuele claim als je je afmeldt bij de collectieve actie.