In ernstige situaties kan het ouderlijk gezag worden beëindigd door de rechter. Dit is een ingrijpende maatregel die alleen wordt genomen als het in het belang van het kind is.
Wanneer beëindiging gezag?
De rechter kan het gezag beëindigen als:
- De ouder het kind ernstig verwaarloost of mishandelt
- De ouder ongeschikt of onmachtig is het gezag uit te oefenen
- Het kind ernstig in zijn ontwikkeling wordt bedreigd
- Een ondertoezichtstelling (OTS) niet voldoende werkt
Verschil met schorsing en ontzetting
| Maatregel | Kenmerken |
|---|
| Schorsing | Tijdelijk, tijdens onderzoek of procedure |
| Beëindiging | Definitief, op verzoek Raad/officier |
| Ontheffing (oud) | Sinds 2015 vervangen door beëindiging |
| Ontzetting (oud) | Sinds 2015 vervangen door beëindiging |
Wie kan beëindiging verzoeken?
- De Raad voor de Kinderbescherming
- Het Openbaar Ministerie (officier van justitie)
- De gecertificeerde instelling (jeugdbescherming)
Een ouder of familielid kan niet zelf beëindiging verzoeken, maar kan wel een melding doen bij de Raad.
Procedure
- Raad voor de Kinderbescherming doet onderzoek
- Verzoekschrift bij de rechtbank
- Rechter hoort alle betrokkenen, ook het kind
- Rechter benoemt een voogd (meestal gecertificeerde instelling)
- Uitspraak wordt ingeschreven in gezagsregister
Gevolgen
Na beëindiging van het gezag:
- Ouder is geen wettelijk vertegenwoordiger meer
- Voogd neemt alle beslissingen over het kind
- Ouder behoudt in principe recht op omgang
- Ouder behoudt onderhoudsplicht
Kan het gezag worden hersteld na beëindiging?
In theorie kan een ouder na verloop van tijd herstel van het gezag verzoeken. In de praktijk gebeurt dit zelden en alleen als de omstandigheden sterk zijn verbeterd en het in het belang van het kind is.
Wat is het verschil met uithuisplaatsing?
Bij uithuisplaatsing blijft de ouder gezaghebbend maar woont het kind elders. Bij beëindiging gezag verliest de ouder het gezag en komt dit bij een voogd. Uithuisplaatsing is een minder ingrijpende maatregel.
Heb ik nog recht op contact met mijn kind?
Ook na beëindiging van het gezag heeft u in principe recht op omgang met uw kind. De rechter of de voogd kan dit wel beperken als dat in het belang van het kind is.
## Veelgestelde vragen
**Kan ik als ouder zelf het ouderlijk gezag laten beëindigen?**
Nee, als ouder kunt u niet zelf een verzoek tot beëindiging van het ouderlijk gezag indienen. U kunt wel een melding doen bij de Raad voor de Kinderbescherming als u vindt dat er sprake is van ernstige verwaarlozing of mishandeling door de andere ouder. De Raad onderzoekt dan of er aanleiding is voor een verzoek bij de rechter. Alleen de Raad, het Openbaar Ministerie of een gecertificeerde instelling kunnen een verzoek indienen.
**Hoe lang duurt de procedure voor beëindiging van het ouderlijk gezag?**
De procedure kan enkele maanden tot een jaar duren, afhankelijk van de complexiteit van de zaak en de werklast van de rechtbank. Eerst doet de Raad voor de Kinderbescherming onderzoek, daarna volgt een zitting waar alle betrokkenen, inclusief het kind, worden gehoord. De rechter neemt vervolgens een beslissing. Tijdens de procedure kan het gezag tijdelijk worden geschorst.
**Wat gebeurt er met mijn kind als het ouderlijk gezag wordt beëindigd?**
Als het ouderlijk gezag wordt beëindigd, wordt een voogd benoemd die alle beslissingen over het kind neemt. Dit is meestal een gecertificeerde instelling voor jeugdbescherming. Uw kind kan thuis blijven wonen, maar de voogd bepaalt waar het kind woont en hoe het wordt verzorgd. U blijft wel onderhoudsplichtig en hebt in principe recht op omgang, tenzij de rechter dit beperkt.
**Kan ik het gezag terugkrijgen na beëindiging?**
In theorie kunt u herstel van het gezag verzoeken, maar dit gebeurt zelden. U moet aantonen dat de omstandigheden die tot de beëindiging hebben geleid, sterk zijn verbeterd en dat herstel in het belang van het kind is. De rechter zal zeer kritisch kijken naar uw verzoek. Het is verstandig om juridische hulp in te schakelen als u dit overweegt.
**Wat is het verschil tussen schorsing en beëindiging van het gezag?**
Schorsing is een tijdelijke maatregel die geldt tijdens een onderzoek of procedure. U verliest tijdelijk het gezag, maar dit kan later worden hersteld. Beëindiging is definitief: u verliest het gezag volledig en een voogd neemt alle beslissingen over het kind. Schorsing kan een voorloper zijn van beëindiging als de situatie niet verbetert.
**Hoe kan ik een melding doen bij de Raad voor de Kinderbescherming?**
U kunt een melding doen via de website van de Raad voor de Kinderbescherming of telefonisch. Geef zo duidelijk mogelijk aan waarom u denkt dat het kind in gevaar is, bijvoorbeeld door verwaarlozing of mishandeling. De Raad onderzoekt de melding en beslist of er een verzoek tot beëindiging van het gezag moet worden ingediend. U kunt anoniem melden, maar uw gegevens kunnen helpen bij het onderzoek.
**Wat zijn mijn rechten als het gezag wordt beëindigd?**
Ook na beëindiging van het gezag hebt u in principe recht op omgang met uw kind, tenzij de rechter dit beperkt. U blijft onderhoudsplichtig, wat betekent dat u financieel bijdraagt aan de opvoeding van uw kind. U hebt geen zeggenschap meer over belangrijke beslissingen, zoals medische behandelingen of schoolkeuze. U kunt wel in beroep gaan tegen de beslissing van de rechter.
### TL;DR
Beëindiging van het ouderlijk gezag is een ingrijpende, definitieve maatregel die alleen wordt genomen bij ernstige verwaarlozing of mishandeling. Alleen officiële instanties kunnen dit verzoeken, niet ouders zelf. Na beëindiging verliest de ouder het gezag, maar blijft vaak wel recht op omgang en blijft onderhoudsplichtig.
### Key Takeaways
- Beëindiging van het ouderlijk gezag is alleen mogelijk bij ernstige situaties zoals mishandeling of verwaarlozing.
- Alleen de Raad voor de Kinderbescherming, het Openbaar Ministerie of een gecertificeerde instelling kunnen beëindiging verzoeken.
- Na beëindiging verliest de ouder het gezag, maar behoudt in principe recht op omgang en blijft onderhoudsplichtig.
- Herstel van het gezag is mogelijk, maar gebeurt zelden en alleen als de omstandigheden sterk zijn verbeterd.
- Schorsing is tijdelijk, beëindiging is definitief: een voogd neemt dan alle beslissingen over het kind.