De algemene beginselen van behoorlijk bestuur (abbb) zijn regels waaraan de overheid zich moet houden. Schending ervan kan leiden tot vernietiging van een besluit.
Wat zijn de abbb?
De algemene beginselen van behoorlijk bestuur zijn ongeschreven regels die de overheid moet naleven bij het nemen van besluiten. Ze zijn deels gecodificeerd in de Awb.
Belangrijkste beginselen
| Beginsel | Betekenis |
|---|
| Zorgvuldigheidsbeginsel | Zorgvuldig onderzoek en voorbereiding |
| Motiveringsbeginsel | Besluit moet goed gemotiveerd zijn |
| Evenredigheidsbeginsel | Maatregel moet in verhouding staan tot doel |
| Gelijkheidsbeginsel | Gelijke gevallen gelijk behandelen |
| Vertrouwensbeginsel | Gewekt vertrouwen honoreren |
| Rechtszekerheidsbeginsel | Burgers moeten kunnen vertrouwen op besluiten |
| Fair play beginsel | Eerlijk en open handelen |
Toepassing in bezwaar en beroep
Je kunt je in bezwaar en beroep beroepen op de abbb:
- 'Het besluit is onzorgvuldig voorbereid'
- 'De motivering is onvoldoende'
- 'Mijn geval is ongelijk behandeld'
- 'Ik mocht vertrouwen op de toezegging'
Gevolg van schending
Als het bestuursorgaan een beginsel schendt, kan de rechter het besluit vernietigen. Het bestuursorgaan moet dan een nieuw, correct besluit nemen.
Veelgestelde vragen
Kan ik me altijd beroepen op het vertrouwensbeginsel?
Niet altijd. Er moet sprake zijn van een concrete, ondubbelzinnige toezegging door een bevoegde functionaris.
Hoe toon ik schending van het gelijkheidsbeginsel aan?
Je moet concrete gevallen noemen die gelijk zijn aan jouw situatie maar anders zijn behandeld.
Staan de beginselen in de wet?
Deels. Sommige zijn gecodificeerd in de Awb (zoals motivering en zorgvuldigheid), andere zijn ongeschreven.
## Veelgestelde vragen
**Wanneer kan ik een besluit van de overheid aanvechten op basis van de algemene beginselen van behoorlijk bestuur?**
Je kunt een besluit aanvechten als je kunt aantonen dat de overheid één of meerdere beginselen heeft geschonden, zoals het zorgvuldigheidsbeginsel of het motiveringsbeginsel. Dit doe je door bezwaar te maken of beroep in te stellen bij de bestuursrechter. Zorg voor concrete voorbeelden of bewijzen, zoals correspondentie of vergelijkbare gevallen, om je standpunt te onderbouwen.
**Wat is het verschil tussen het gelijkheidsbeginsel en het vertrouwensbeginsel?**
Het gelijkheidsbeginsel houdt in dat gelijke gevallen gelijk behandeld moeten worden, terwijl het vertrouwensbeginsel gaat over het honoreren van gewekt vertrouwen. Bij het gelijkheidsbeginsel vergelijk je jouw situatie met die van anderen. Bij het vertrouwensbeginsel gaat het om toezeggingen of uitspraken van de overheid waar jij op hebt vertrouwd, bijvoorbeeld een mondelinge toezegging.
**Hoe kan ik controleren of een besluit voldoende is gemotiveerd?**
Een goed gemotiveerd besluit bevat duidelijke redenen waarom de overheid tot het besluit is gekomen. Controleer of het besluit antwoord geeft op jouw argumenten en of de feiten juist zijn weergegeven. Als de motivering vaag, onvolledig of tegenstrijdig is, kan dit een schending van het motiveringsbeginsel zijn. Vraag eventueel om een nadere toelichting.
**Wat gebeurt er als de rechter een besluit vernietigt wegens schending van een abbb?**
Als de rechter het besluit vernietigt, moet de overheid een nieuw besluit nemen waarbij de schending wordt hersteld. Dit betekent niet automatisch dat jij gelijk krijgt, maar de overheid moet het besluit opnieuw en zorgvuldiger nemen. Je kunt hierbij opnieuw je argumenten inbrengen, en de overheid moet rekening houden met de uitspraak van de rechter.
**Kan ik schadevergoeding krijgen als de overheid een abbb schendt?**
Schadevergoeding is mogelijk, maar niet automatisch. Je moet eerst aantonen dat er sprake is van een onrechtmatige daad (bijvoorbeeld een schending van een abbb) en dat je daardoor schade hebt geleden. Dit kun je doen via een aparte procedure bij de burgerlijke rechter, naast de bezwaar- of beroepsprocedure tegen het besluit zelf.
**Gelden de abbb ook voor gemeentelijke besluiten, zoals een vergunningweigering?**
Ja, de algemene beginselen van behoorlijk bestuur gelden voor alle bestuursorganen, inclusief gemeenten, provincies en het Rijk. Bijvoorbeeld bij een vergunningweigering moet de gemeente voldoen aan het motiveringsbeginsel en het zorgvuldigheidsbeginsel. Je kunt je hierop beroepen in bezwaar of beroep.
**Wat moet ik doen als ik denk dat mijn zaak oneerlijk is behandeld (fair play beginsel)?**
Als je vindt dat de overheid oneerlijk of niet transparant heeft gehandeld, kun je dit aanvoeren in bezwaar of beroep. Verzamel bewijsmateriaal, zoals e-mails of verslagen van gesprekken, waaruit blijkt dat de overheid zich niet aan het fair play beginsel heeft gehouden. Benadruk bijvoorbeeld dat je niet tijdig of volledig bent geïnformeerd over de procedure.
### TL;DR
De algemene beginselen van behoorlijk bestuur (abbb) zijn regels waar de overheid zich aan moet houden bij het nemen van besluiten. Schending van deze beginselen kan leiden tot vernietiging van een besluit door de rechter. Belangrijke beginselen zijn onder andere zorgvuldigheid, motivering, gelijkheid en vertrouwen. Je kunt je hierop beroepen in bezwaar of beroep.
### Key Takeaways
- De abbb zijn essentiële regels die de overheid moet volgen bij besluitvorming, zowel geschreven (Awb) als ongeschreven.
- Je kunt een besluit aanvechten als de overheid een abbb schendt, bijvoorbeeld door onvoldoende motivering of ongelijke behandeling.
- Schending van een abbb kan leiden tot vernietiging van het besluit, waarna de overheid een nieuw besluit moet nemen.
- Concrete bewijzen, zoals correspondentie of vergelijkbare gevallen, zijn belangrijk om een schending aan te tonen.
- De abbb gelden voor alle bestuursorganen, van gemeenten tot het Rijk, en zijn van toepassing op alle soorten besluiten.