Terug naar Encyclopedie
Familierecht

Adoptie

Alles over adoptie: wat het inhoudt, vormen, voorwaarden, procedure en toestemmingsvereisten.

5 min leestijd

Adoptie is een juridische procedure waardoor een kind de wettige afstammeling wordt van de adoptieouders. De familierechtelijke band met de oorspronkelijke ouders wordt verbroken.

Wat is adoptie?

Bij adoptie wordt een kind juridisch het kind van de adoptieouders. Dit betekent:

  • Het kind krijgt dezelfde rechten als een biologisch kind
  • De band met de oorspronkelijke ouders wordt verbroken
  • Het kind kan de achternaam van de adoptieouders krijgen
  • Het kind wordt erfgenaam van de adoptieouders

Vormen van adoptie

TypeKenmerken
Interlandelijke adoptieKind komt uit het buitenland
Binnenlandse adoptieNederlands kind wordt geadopteerd
StiefouderadoptiePartner adopteert kind van partner
Adoptie meerderjarigeVolwassene wordt geadopteerd

Voorwaarden adoptie

De wet stelt voorwaarden aan adoptie:

  • Adoptieouders zijn minimaal 18 jaar ouder dan het kind
  • Het kind is minderjarig (uitzonderingen mogelijk)
  • Het kind heeft minimaal 1 jaar bij de adoptieouders gewoond
  • Adoptie is in het kennelijk belang van het kind
  • Het kind heeft niets meer van de oorspronkelijke ouders te verwachten

Procedure

  1. Voorlichting en voorbereiding (bij interlandelijk: via Stichting Adoptievoorzieningen)
  2. Verzoekschrift indienen bij rechtbank
  3. Raad voor de Kinderbescherming doet onderzoek
  4. Rechter hoort betrokkenen (inclusief kind vanaf 12 jaar)
  5. Rechter spreekt adoptie uit

Toestemming

Voor adoptie is toestemming nodig van:

  • De oorspronkelijke ouders (als zij gezag hebben)
  • Het kind vanaf 12 jaar
  • De echtgenoot van de adoptant (indien van toepassing)
Kunnen alleenstaanden adopteren? Ja, alleenstaanden kunnen adopteren. Bij interlandelijke adoptie stellen veel landen wel aanvullende eisen. In Nederland is adoptie door alleenstaanden wettelijk mogelijk.
Kan een adoptie worden teruggedraaid? Een adoptie kan in uitzonderlijke gevallen worden herroepen, maar dit komt zelden voor. Het verzoek moet worden ingediend door het kind of de adoptieouders, en de rechter wijst dit alleen toe bij zeer bijzondere omstandigheden.
Behoudt het kind contact met de biologische ouders? Dit hangt af van de situatie. Bij open adoptie is er contact, bij gesloten adoptie niet. Steeds vaker wordt gewerkt met vormen van open adoptie waarbij enig contact behouden blijft.
## Veelgestelde vragen **Hoe lang duurt een adoptieprocedure gemiddeld?** Een adoptieprocedure duurt gemiddeld 6 tot 12 maanden, afhankelijk van het type adoptie. Bij interlandelijke adoptie kan dit langer duren door extra stappen zoals voorbereiding via Stichting Adoptievoorzieningen en internationale procedures. De rechtbankbehandeling zelf neemt meestal enkele maanden in beslag. Het jaar waarin het kind bij de adoptieouders moet wonen, telt vaak al mee in deze periode. **Wat zijn de kosten van een adoptie?** De kosten variëren sterk. Bij binnenlandse adoptie zijn de kosten beperkt tot griffierechten (enkele honderden euro's). Interlandelijke adoptie is duurder: tussen €10.000 en €30.000 door kosten voor bemiddeling, reis, vertalingen en juridische procedures. Stiefouderadoptie is relatief goedkoop (enkele honderden euro's). Subsidies of vergoedingen zijn soms mogelijk via gemeenten of adoptieorganisaties. **Kunnen homoseksuele stellen adopteren?** Ja, homoseksuele stellen kunnen in Nederland adopteren, zowel binnenlands als (in sommige landen) interlandelijk. De procedure is identiek aan die voor heteroseksuele stellen. Bij interlandelijke adoptie kunnen landen echter eigen regels hanteren. Het kind moet minimaal 1 jaar bij het stel hebben gewoond voordat de adoptie kan worden uitgesproken. **Wat gebeurt er met de erfenis na adoptie?** Na adoptie heeft het kind dezelfde erfrechten als een biologisch kind. Het kind erft automatisch van de adoptieouders en hun familie. Tegelijkertijd verliest het kind zijn erfrecht ten opzichte van de biologische ouders en hun familie, tenzij er sprake is van een bijzondere regeling. Dit geldt ook voor wettelijke voorbehouden zoals de legitieme portie. **Kan ik een kind adopteren als ik al biologische kinderen heb?** Ja, dat is mogelijk. De aanwezigheid van biologische kinderen is geen wettelijk beletsel voor adoptie. Wel wordt tijdens de procedure gekeken of de adoptie in het belang is van alle betrokken kinderen. De Raad voor de Kinderbescherming onderzoekt of de adoptie de bestaande gezinsdynamiek niet verstoort en of het adoptiekind voldoende aandacht krijgt. **Wat is het verschil tussen pleegzorg en adoptie?** Bij pleegzorg blijft de juridische band met de biologische ouders bestaan en is de plaatsing tijdelijk. Adoptie verbreekt deze band definitief en maakt het kind juridisch deel van het nieuwe gezin. Pleegouders hebben geen ouderlijk gezag (tenzij anders geregeld), terwijl adoptieouders volledig ouderlijk gezag krijgen. Pleegzorg is vaak een opstap naar adoptie als de situatie dat toelaat. **Hoe vind ik een kind dat beschikbaar is voor adoptie in Nederland?** Voor binnenlandse adoptie kunt u zich aanmelden bij de Stichting Adoptievoorzieningen of bij een erkende adoptiebemiddelingsorganisatie. Deze organisaties begeleiden het hele proces en brengen u in contact met kinderen die voor adoptie beschikbaar zijn. Het kan echter lang duren voordat er een match is, omdat er meer adoptieouders dan beschikbare kinderen zijn in Nederland. ### TL;DR Adoptie is een juridische procedure waarbij een kind de wettige afstammeling wordt van adoptieouders, met verbreking van de band met de biologische ouders. Er zijn verschillende vormen, zoals binnenlandse, interlandelijke en stiefouderadoptie, elk met eigen voorwaarden en procedures. Het proces duurt gemiddeld 6-12 maanden en vereist toestemming van betrokkenen en een rechterlijke uitspraak. ### Key Takeaways - Adoptie verbreekt de juridische band met biologische ouders en creëert een nieuwe familierechtelijke relatie met adoptieouders - Er zijn strikte voorwaarden, zoals een leeftijdsverschil van minimaal 18 jaar en een verblijfsperiode van 1 jaar bij de adoptieouders - De procedure omvat voorlichting, een verzoekschrift, onderzoek door de Raad voor de Kinderbescherming en een rechterlijke uitspraak - Toestemming is nodig van biologische ouders (indien zij gezag hebben), het kind vanaf 12 jaar en eventueel de echtgenoot van de adoptant - Adoptie is in principe onherroepelijk, behalve in zeer uitzonderlijke gevallen